Wat te doen bij kwallenbeten

Juli en augustus zijn heerlijke vakantiemaanden. Tijdens de vakantie zijn we vaak aan het strand te vinden. En wie wil neemt natuurlijk een heerlijke duik in zee. De zee deel je echter met allerlei leven. Zeewier bijvoorbeeld (wat zo lekker om je voeten kan draaien), maar ook kleine krabbetjes, schelpdieren en visjes kun je zo vlakbij de branding tegenkomen en bestuderen. Een zeebewoner die we liever vermijden is de kwal. Hoewel het een zeer mooi zeedier is, kan deze uit zelfverdediging een zeer vervelende, pijnlijke ‘beet’ afgeven. Zelfs al zijn ze gestrand in het zand… Wat moet je doen na een kwallenbeet? (foto: Berry de Nijs/Writing Berries)

De kwal

Er zijn zeer veel verschillende soorten kwallen ter wereld van zeer klein tot meters groot. De een is nog mooier en qua kleuren dan de ander. Ook heeft de een meer tentakels dan de ander. De kwal is een neteldier en bestaat uit het schijfvormige lichaam en de daaronder hangende tentakels. Door het lichaam in te trekken en uit te strekken kunnen kwallen vooruit komen, maar ze laten zich net zo lief door de stroming of de golven mee voeren. Grote stormen zijn de boosdoeners dat deze bijzondere dieren aan de kust terechtkomen of zelfs belanden op het strand waar ze sterven. Maar… ook dan kunnen de tentakels nog een flinke steek uitdelen. De tentakels zijn voor een kwal heel belangrijk, want zo vangt hij eten én houdt hij belagers van hem af. De tentakels van de kwal bevatten namelijk kleine holle naaldjes met gif welke op de huid worden afgevuurd. Hiermee verdooft of doodt hij zijn prooi of steekt hij vijanden. En soms is dat een lichaamsdeel van een mens.

Niet alle kwallen steken

Let wel: niet alle kwallen delen zo een steek uit, maar als je allergisch bent dan is het beter om bij een kwal in het water uit zijn buurt te blijven – voor het geval dat. Daarnaast zijn niet alle kwallenbeten even gevaarlijk. Het doet zeer en kan branden of jeuken, maar het hoeft verder geen vergaande gevolgen te hebben. Wil je meer weten over kwallen en waar welke soort voorkomt? Kijk dan even op Kwallenradar.nl. Zij houden ook het laatste nieuws bij over gespotte kwallen en dergelijke.

Behandelen van een kwallenbeet

We noemen het een beet, maar eigenlijk word je door de kwal gestoken met honderden minuscule naaldjes vol gif. Deze steek voel je (neem dat maar van mij aan) en vervolgens reageert je huid op het gif. Net als bij een steek van een insect kan de huid rood worden en pijnlijk aanvoelen. Soms jeukt het, is het branderig en ontstaan er zelfs bultjes op de huid. Niet fijn dus. Dit moet je doen:
- spoel de aangedane huid af met zout water. Aangezien de kwallenbeet aan zee wordt opgelopen is dat niet zo moeilijk. Gebruik geen zoet water, want dat activeert juist die gifpijltjes weer waardoor de pijnreactie erger wordt;
- wrijf niet over de huid met zand of een handdoek, hierdoor activeren de pijltjes ook weer;
- zitten er nog tentakels op de huid? Verwijder deze dan door deze van de huid te schrapen. Doe dit met een pincet of een handschoen aan of zoek de EHBO post van het strand op voor hulp;
- gebruik een jeukstillende zalf om de jeuk en pijn te verzachten. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld Cardiflor zalf, Azaron of After Bite gebruiken.

Plassen op een kwallenbeet?

Als je Joey, Chandler en Monica moet geloven (van FRIENDS) dan helpt het om over een kwallenbeet heen te plassen. Het zuur in urine zou het gif neutraliseren. Echter: volgens het Rode Kruis klopt dit niet. Het zuur zal eerder het gif weer activeren, waardoor de pijn en kwallenbeet erger worden. Zij raden dit dan ook ten zeerste af.

Raadpleeg een hulpverlener of arts

Ben je allergisch voor kwallenbeten, heb je heel veel kwallenbeten tegelijk opgelopen of ben je gestoken door een giftige, tropische kwal? Dan kun je daar hevige klachten van ondervinden, zoals hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, verward zijn, overgeven en ademhalingsproblemen. Zelfs hartritmestoornissen, flauwvallen en een algehele shock kunnen dan voorkomen. Het is dan heel belangrijk dat je direct medische hulp inschakelt. Dit kan via de EHBO post op het strand of bel direct 112.

Kwallenwaarschuwing

Als er na een storm heel veel kwallen in de buurt zijn gespot, wordt dit vaak bekend gemaakt via nieuwsuitzendingen. Ook is het goed om bij de strandopgang het informatiebord te lezen en uit te kijken of er waarschuwingen zijn voor kwallen.