Dier van de Maand: Aziatische olifant

Lang stonden deze reuzen ook bekend onder de naam Indische olifant, maar de naam Aziatische olifant dekt de lading van deze prachtige diersoort veel beter. Ik vind olifanten prachtige dieren en ik ben altijd blij als ik ze weer gezien heb tijdens een dierentuin bezoek. Ik kan uren kijken naar hoe ze spelen in het water of lopen te gooien met takken. Hoe ze met die handige slurf een pompoen weten op te pakken om deze dan vervolgens tussen die grote kiezen plat te kraken. Of het rollen door het zand, het knuffelen met die slurf van elkaar en natuurlijk de bedachtzame manier van lopen. Aziatische olifanten zijn intelligente dieren die vooral zeer in familieverbanden leven. Wellicht is dat een van de vele redenen waarom ik ze zo (oli)fantastisch vind. En omdat zowel DierenPark Amersfoort als Dierenrijk en ARTIS een kleine Aziatische olifant verwachten, is het niet meer dan logisch dat deze maand de Aziatische olifant het dier van de maand is. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries – DierenPark Amersfoort)

Leefgebied van de Aziatische olifant

Zoals de naam al zegt, vind je de Aziatische olifant in Azië. Er worden vijf ondersoorten toegeschreven aan de Aziatische olifant waarvan de Elephas maximus asurus en deze is al eeuwen geleden uitgestorven. De dieren dragen vooral de namen van de plekken waar ze wonen, namelijk de Borneodwergolifant (leeft op Borneo), de Sumatraanse olifant (woont op Sumatra) en de Ceylon olifant (voornamelijk woonachtig in Sri Lanka). De Indische olifant (waar er nog de meeste van zijn) vind je in Maleisië, Cambodja, Zuid-China, Laos, Vietnam, Myanmar, Nepal en uiteraard in India en Thailand. De Aziatische olifant houdt van bosrijke gebieden, graslanden, maar ook zandverstuivingen en waterpartijen. Zolang er maar genoeg plantaardig voedsel is (zo’n 150 kilo is er nodig per dag) en voldoende water (80-160 liter water per dag om te drinken) dan is het goed. Omdat een olifant zoveel eet, levert het ook met gemak zo’n 100 kilogram aan olifantenkeutels op. Dit geldt natuurlijk voor volwassen dieren. Diergaarde Blijdorp

WILDLANDS

Kenmerken van de Aziatische olifant

De Aziatische olifant is een stukje kleiner dan de Afrikaanse olifant en kan zo’n 2,5 tot 3 meter schofthoogte bereiken. Kenmerkend voor de Aziatische olifant zijn de kleinere oren die naar beneden hangen, de bolle rug, het ‘puntje’ op het hoofd en de enkele ‘vinger’ aan de bovenkant van het uiteinde van de slurf. De Aziatische olifant heeft daarnaast 5 nagels aan de voorpoten en 4-5 nagels aan de achterpoten. Bij dit type olifant krijgen vooral de mannetjes slagtanden. Het is heel zeldzaam dat een vrouwtje slagtanden krijgt. De Aziatische olifant heeft haren op de kop, soms (zichtbaar) langs de rug en een harige staartpunt. Dierenrijk

Burgers’ Zoo | Dierenrijk

Handig zo’n slurf

De slurf is het belangrijkste kenmerk van een olifant. Hij doet er dan ook eigenlijk alles mee. Het is eigenlijk zijn arm en hand om dingen te pakken. Maar het is ook hun neus om mee te ruiken en te ademen, hun liefkozende arm om kindjes mee te aaien of te leiden, de manier om elkaar lekker te knuffelen en nog veel meer. Ook drinkt de olifant met zijn slurf door er water mee op te zuigen en dat dan in de mond er weer uit te spuiten. Dat vingertje aan de slurf zorgt ervoor dat de olifant de kleinste objecten met gemak van de grond opraapt. Deze multitool weegt zo’n 150 kilo en bestaat vooral uit bloedvaten, zenuwen, bindweefsel, zo’n 60.000 spieren (!), vet en lymfevaten. De flexibiliteit van de slurf dankt de olifant aan al deze spieren en de afwezigheid van botten. De slurf kan hierdoor draaien, buigen, wuiven en meer. En de olifant kan er een flinke klap mee uitdelen als dat nodig is. Kleine olifantjes moeten in het begin erg wennen aan de slinger op hun gezicht en ze oefenen dan ook graag met dingetjes vastpakken.DierenPark Amersfoort

DierenPark Amersfoort | WILDLANDS

Vrouwen aan de top

Bij olifanten zijn de dames de baas en dat geldt dus ook voor Aziatische olifantenfamilies. Een familiegroep bestaat vaak uit een matriarch (het oudste vrouwtje), volwassen en jonge vrouwtjes en jonge mannetjes. Soms kan er een bul bij zijn, maar deze is dus niet de baas van de groep. Mannetjes die in de puberteit komen, verlaten de familie en gaan op zoek naar een vrouwtje om te bevruchten. Soms zwerven deze mannetjes lekker alleen rond door de jungle, maar ze vormen voor de veiligheid ook vaak vrijgezelle mannengroepen met elkaar. Vrouwen zijn overigens zo’n 20 tot 22 maanden drachtig en krijgen per keer één jong. Heel af en toe – maar het is zeldzaam – wordt er een tweeling geboren. DierenPark Amersfoort

Goede zwemmers

Olifanten zijn gek op water. Het is dan ook een feest om ze te zien zwemmen, want ja, olifanten kunnen zwemmen. In veel dierenparken zie je dan ook dat er een waterpartij is opgenomen in het verblijf, zodat de olifanten lekker een bad nemen. En soms zelfs met douche!

ARTIS | ARTIS

Kwetsbaar in het wild

Helaas worden Aziatische olifanten om verschillende redenen bedreigd met uitsterven. De voornaamste is de stroperij voor hun ivoor. Daarnaast wordt het leefgebied verkleint door bebouwing en boskap. Vroeger werden olifanten veel gebruikt als lastdier om te helpen met zwaar werk en werden ze ook beter beschermd.

Diergaarde Blijdorp

Aziatische olifanten in de dierentuin

In zes Nederlandse dierentuinen kom je de Aziatische olifantenfamilies tegen. Er zijn nog andere parken met olifanten, maar dat is dan een Afrikaanse olifant. Deze soort komt later aan bod in Dier van de Maand. Deze dierentuinen zetten zich overigens ook via hun natuurbehoud fondsen in voor het behoud van de Aziatische olifantenpopulatie in het wild. Wil je daar meer over weten? Over twee weken zet ik deze fondsen nogmaals in het zonnetje in de rubriek Goed Doel of check alvast de websites van de dierentuinen zelf. (ARTIS)

Aziatische olifanten wonen in:

ARTIS | Burgers’ Zoo | Diergaarde Blijdorp | DierenPark Amersfoort | Dierenrijk | WILDLANDS

WILDLANDS

Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar Aziatische olifanten te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.