Van Gogh Museum presenteert: Jean-François Millet. Zaaier van de moderne kunst

Jean-François Millet was een boerenzoon uit Normandië die in Parijs aan de kunstacademie zijn opleiding volgde. Eenmaal in Barbizon kreeg zijn werk steeds meer het thema van het boerenlandschap. En niet alleen het landschap stond centraal, vooral de hardwerkende boeren en boerinnen kregen een prominente, monumentale plaats op ieder schilderij. Zo na de Franse Revolutie was dit een revolutie voor de kunstwereld. Critici vonden dat het niet kon, die verheerlijking van de hardwerkende mens, andere kunstenaars vonden het prachtig. Een kunstenaar, genaamd Vincent van Gogh, was zeer in de ban van het werk van Millet. Geen wonder dat hij zijn tijdgenoten introduceerde met dit werk. In de tentoonstelling Jean-François Millet. Zaaier van de moderne kunst, staat de inspiratie die Van Gogh kreeg van Millet centraal. Samen met heel veel andere kunstenaars die zich duidelijk hebben laten inspireren door deze Franse schilder. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries – detail van De Arenlezers, Millet 1857)

Iconische werken

De twee verdiepingen tellende tentoonstelling in de tentoonstellingsvleugel van het Van Gogh Museum vertelt het verhaal van Millet én hoe hij anderen inspireerden om ook het boerenleven te vereeuwigen. De tentoonstelling is opgedeeld in verschillende inspiratiebronnen, waarbij steeds het werk van Millet centraal staat, omgeven door werken van andere kunstenaars. Iconische werken als De Zaaier, De Arenlezers en Het Angelus zijn slechts enkele werken waardoor Van Gogh, Morbelli, Toorop, Dalí en Cézanne (om maar eens een paar namen te noemen) zich lieten inspireren. Overigens is Het Angelus voor het eerst in Nederland te zien. Een prachtig en zeer beroemd werk van Millet waarbij twee boeren staan te bidden in het land. In de tentoonstelling hangt het zij aan zij met een werkje van Salvador Dalí die geobsedeerd was van dit schilderij.

Boven: De Zaaier (1850), onder links Het Angelus (1857-1859) en rechts Archeologische herinnering aan Millets Angelus (Salvador Dalí, 1933-1935)

Van Gogh: fan van Millet

Vincent van Gogh kun je oprecht een fan van het werk van Millet noemen. Hij gebruikte diverse prenten (want Millet tekende ook veel met houtskool, inkt en pastels) en schilderijen duidelijk als inspiratiebron voor zijn eigen werk. Hij schreef over Millet en liet de werken – die in die tijd volop gereproduceerd werden in bijvoorbeeld kranten en dergelijke – veelvuldig aan zijn tijdgenoten zien. Het is prachtig om te zien hoe de inspiratie duidelijk naar voren komt, terwijl Van Gogh natuurlijk geheel in zijn eigen stijl de wereld van Millet tot leven brengt.

Boven De Zaaier (1888), onder links De Siësta (Naar Millet – 1889-1890) en rechts detail van Ondergesneeuwd veld met eg (Naar Millet – 1890) – allen Vincent van Gogh

Parallel tentoonstelling met De Mesdag Collectie

Ook in De Mesdag Collectie is op dit moment een tentoonstelling te zien waarbij Jean-François Millet het uitgangspunt vormt. In de tentoonstelling Jean-François Millet en de Haagse School wordt de invloed van Millet op Nederlandse kunstschilders als Israëls, Roelofs en Mauve in het voetlicht gezet. En wat ik zelf heel bijzonder vind, is dat in De Mesdag Collectie een pasteltekening hangt van de in het Van Gogh Museum te bezichtigen Hooimijten uit circa 1874. En het uitgeleende werk Hagar en Ismaël (1848-1849) uit de collectie van Hendrik Willem en Sientje Mesdag is te zien in het Van Gogh Museum (zie boven).

Hooimijten met links een detail uit de pasteltekening en rechts een detail uit het schilderij

De Mesdag Collectie presenteert: Jean-François Millet en de Haagse School

Persoonlijke favorieten

Na de tentoonstelling in De Mesdag Collectie te hebben bewonderd, keek ik enorm uit naar de tentoongestelde werken in het Van Gogh Museum. En ik heb mij wederom verwonderd over de ruige afwerkingen hier en daar, het oog voor detail, de prachtig weergegeven mensen en uiteraard het bijzondere kleurgebruik van Millet. Het is overigens heel mooi om zo dichtbij zeer beroemde werken te zijn, want De Arenlezers is zo een kunstwerk dat op heel veel voorwerpen prijkt, maar wat ik in het echt nog niet gezien had. Ik hou erg van landschappen en ben dan ook zeer verwend met de werken van Millet, Van Gogh, Toorop en meer. Want het landschap komt altijd terug. De Breiles (Jean-François Millet, 1869), Broek in Waterland (Jan Toorop, 1889) en Saco Bay (Winslow Homer, 1896) zijn enkele werken waar ik vol bewondering naar heb staan kijken. Evenals naar alle schilderijen vol schapen.

Praktische informatie

Hou je van rustieke landschapskunst, waarbij je wordt meegenomen naar het boerenleven enerzijds en prachtige landschappen anderzijds? Dan is deze tentoonstelling een echte aanrader. Jean-François Millet. Zaaier van de moderne kunst, is te zien vanaf vrijdag 4 oktober (toevallig ook de verjaardag van Millet) tot en met 12 januari 2020 in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Reserveer van te voren, ook als je een Museumkaart hebt, zodat je zeker weet dat je toegang hebt tot het museum én de tentoonstelling. Voor openingstijden, tickets en meer informatie ga je naar VanGoghMuseum.nl.

Boven: Een schapenscheerder, 1860