Welkom in de Koninklijke Kamer van Museum Speelklok

Welkom in de Koninklijke Kamer van Museum Speelklok! Je verwacht haast dat er een lakei aan de deur staat om je te verwelkomen in deze nieuwe ruimte van het muzikale museum in Utrecht. De speelklokken en speeldozen in de Koninklijke Kamer hebben allen een koninklijke allure. Van de speeldoos die is aangeboden aan Koning Willem Alexander ter ere van de geboorte van zijn dochter prinses Amalia tot aan een door Napoleon geïnspireerde vergulde klok die er uitziet als een trofee… alles is koninklijk in deze ruimte. Het middelpunt van deze collectie wordt gevormd door een adembenemend mooie speelklok van ruim tweeënhalf meter hoogte: de Clay Klok. Ook wel de ‘Nachtwacht van de speelklokken’ genoemd. Deze prachtige monumentale klok is vanaf vandaag te bewonderen in Museum Speelklok, maar ik mocht gisteren al een kijkje nemen. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries)

Schitterend meubelstuk

De Clay Klok lijkt alsof hij net nieuw in elkaar is gezet, dankzij een intensief restauratieproces uitgevoerd door Museum Speelklok en het Rijksmuseum, want de klok is al een paar eeuwen oud. De Clay Klok stamt namelijk uit 1738! De restauratie heeft een paar jaar geduurd, want het museum kocht de klok al in 2016. En nu is hij dan in volle glorie te bewonderen in Utrecht.

Samenwerking van kunstenaars

De Clay klok dankt zijn naam aan de Koninklijke klokkenmaker Charles Clay, die deze klok maakte voor – waarschijnlijk – iemand aan het Britse hof. Het moest een klok worden als geen ander. Een kunstwerk die een koning waardig zou zijn. Als je de prachtige klok ziet, dan voel je dat ook. Om de klok zo te kunnen maken, schakelde Clay diverse kunstenaars in. Zo verzorgde de Venetiaanse schilder Jacopo Amigoni het schilderwerk achter het uurwerk. Maakte de Vlaamse beeldhouwer John Michael Rysbrack de prachtige metalen details. En werd de muziek verzorgd door niemand minder dan de Duitse componist Georg Friedrich Händel.

Composities van Händel

De orgelklok speelt maar liefst 10 melodieën, waarvan het zeker is dat er 5 van Händel zijn. Dat komt omdat deze composities ook bekend waren uit de opera. De andere 5 zou Händel speciaal voor de speelklok en het hof gecomponeerd kunnen hebben – maar dat is nog niet zeker. Op het uurwerk is een draaischijf aangebracht met de 10 composities erop. Door middel van een knop kun je kiezen welk nummer je wilt horen. De 10 muziekstukken zijn met pinnetjes – zoals in iedere speeldoos of speelklok – op een cilinder van messing aangebracht. Meestal werden cilinders van dit formaat uit hout gesneden, omdat het goedkoper was. Omdat deze cilinder van messing is, zijn de stukken nog net zo prachtig als de eerste keer dat ze werden afgespeeld in 1738.

Topstukken van koninklijk formaat

De Clay Klok vormt het adembenemende centrum van de Koninklijke Kamer, maar er is nog veel meer moois te zien en te ontdekken. Zo vertelt de kamer het verhaal van koninklijke en adellijke families die speeldozen en speelklokken in hun bezit hadden, welke in opdracht werden gemaakt. Aan een muur vind je portretten gelinkt aan speelklokken en andere muzikale instrumenten, terwijl aan de andere zijde er meer wordt vertelt over muziek aan het hof en Händel. Deze combinatie in de luxe aangeklede ruimte geeft je echt het gevoel dat je even in een Koninklijke Kamer van een paleis staat.

Zien, hoor & bewonder

In mijn InstaStories vind je een filmpje van de Clay Klok, zodat je ook kunt horen hoe mooi deze speelklok klinkt. Kijk hiervoor op instagram.com/writingberries. Maar het allermooiste klinkt het wanneer je naast deze prachtige klok staat. Bezoek ook de Koninklijke Kamer met de Clay Klok en andere topstukken van Museum Speelklok door middel van een muzikale rondleiding. Je vindt dit vrolijke, muzikale museum in de Buurkerk aan de Steenweg te Utrecht. Voor openingstijden, rondleidingen en prijzen kijk je op MuseumSpeelklok.nl.