Schrijfcoachtip: Wat als je karakter iets slechts gaat doen

Laten we wel wezen; niet alle personages zijn even aardig en lief in een verhaal. Dat zou ook best een saaie bedoening worden als iedereen vrolijk door het verhaal heen huppelt. Je hoofdpersoon kan best slechte ideeën hebben, want zelfs een nobel karakter kan tot slechte dingen worden gedreven, nietwaar. Maar hoe doe je dat dan, zodat je hoofdpersoon toch nog wel een beetje sympathie opwekt bij de lezer… (foto: Berry de Nijs/Writing Berries)

Tol betalen

Ooit schreef ik een kort verhaal in drie perspectieven over een jongeman uit het Baskenland, een dame in een tolhuisje en een jonge agent van de Guardia Civil. De inspiratie kwam tijdens een vakantie in Spanje waarbij dus de Guardia Civil bij de tolpoortjes stond en duidelijk ergens op stonden te wachten. Ineens zag ik mijn hoofdpersoon voor me; een jonge vent die op wilde komen voor de rechten van het Baskenland. Ik gaf hem een panter tattoo en een koningsblauwe VW Kever cabrio. Ik maakte hem vriendelijk en sympathiek. En toch ging hij met een bom op pad… Het verhaal is in een bundeltje gekomen, daar ben ik dan wel weer heel trots op. Het commentaar: zo zie je maar dat aardige mensen ook lelijke dingen kunnen doen.

Tot waanzin drijven

In de werkelijkheid zien we dat als mensen maar genoeg in het nauw gedreven worden, ze gekke dingen kunnen doen. De laatste jaren zijn daar genoeg voorbeelden van in het nieuws geweest. Op de rand van de afgrond kan een aardige, nette huisvader ineens een moordenaar zijn, kan een oude dame een winkeldief worden en een jochie of meisje van de straat een crimineel imperium opbouwen… Gewoon, omdat het leven dat op dat moment van ze vraagt. Maar hoe hou je het geloofwaardig?

Maak het plausibel

Dit is wellicht het lastigste onderdeel; hou het plausibel. Het belangrijkste is dat je de waarheid van je hoofdpersoon vertelt. In mijn geval bij ‘Tol betalen’ was de waarheid van mijn hoofdpersoon dat hij geloofde in een vrij Baskenland en hij wilde daar ver voor gaan. Dat is zijn waarheid en die waarheid maakt je karakter. Is die waarheid goed? Nee, maar wel geloofwaardig. Als schrijver moet je volharden in de waarheid van je personage. Die nette huisvader wordt een moordenaar, omdat hem alles wordt afgenomen wat hij lief heeft. Dat omaatje heeft niets te eten. Ze breit truien voor daklozen van oude kleding, maar heeft zelf helemaal niets en steelt dus om niet te verhongeren. In haar ogen is dat goed. Als we haar verhaal, haar waarheid geloven, dan vinden we het misschien wel goed dat ze een winkel leegrooft.

Zorg voor goedheid

Is je personage geen slecht mens, dan hoeft diegene ook zeker niet ineens een vreselijk monster te zijn. Het is heel belangrijk dat de basis van je personage door een goed karakter wordt gevormd. Iemand waar je misschien niet van verwacht dat hij binnen zijn waarheid iets verkeerds gaat doen. Dat maakt het allemaal toch ook wel een beetje extra spannend nietwaar. Om de basis van het karakter van je personages te kunnen vinden, raad ik schrijvers altijd aan om een kleine biografie te schrijven.

Karakter biografie

Naast uiterlijke kenmerken, kun je in een personage biografie voor jezelf meenemen wat er allemaal met je personage is gebeurd, voordat het verhaal daadwerkelijk begint. Denk bijvoorbeeld aan voorvallen in de jeugd (als het om een volwassene gaat natuurlijk). Maar ook aan of diegene een relatie heeft, zit hij of zij lekker in zijn of haar vel, gaat diegene naar school of studeert je karakter in de avonduren. Wat is de lievelingskleur, religie, muzieksmaak en politieke voorkeur? Door dit duidelijk voor jezelf als schrijver neer te zetten, leer je niet alleen je karakters kennen, maar het helpt je ook om die goedheid vast te houden. Zelfs wanneer je karakter iets slechts gaat doen.

Bepaal de mate van slechtheid

Natuurlijk hoeft je personage helemaal geen terrorist of moordenaar te zijn. Een stelend oud vrouwtje kan al heel leuk zijn. Maar een gentleman die een casino berooft is ook heel geloofwaardig (er zijn films genoeg van). Iets verkeerd doen met een glimlach en in een net pak, blijft natuurlijk verkeerd. De mate van slechtheid bepaald je natuurlijk helemaal zelf. Zolang het maar geloofwaardig blijft en past bij je personage.

Steel een koekje uit de koektrommel

Wil je kijken hoe fout jouw personage kan zijn? Schrijf dan eens een paar scènetjes hoe diegene een koekje uit de koektrommel wil stelen en hoe diegene reageert als hij of zij wordt betrapt. Het hoeft geen koekje te zijn, het laatste pindarotsje, stukje pizza of goddelijke toetje mag natuurlijk ook. Speel een beetje met de situatie. Wat denkt je karakter? Zou diegene ermee weg komen? Staat het op het voorhoofd geschreven dat diegene het koekje heeft gepakt? Of is jouw personage koelbloedig en eet diegene het koekje gewoon op, nadat hij of zij betrapt is…? Het is helemaal aan jou! Veel plezier met schrijven.