donderdag 19 januari 2023

Stadsbeeld De Spoetnikkijker

Wanneer je gezellig door het park langs de Utrechtse singels wandelt en op het Servaasbolwerk bij de Sterrenwacht bent aangeland, dan staat daar een meneer met mijn hondje naar de lucht te staren. Ga je naast hem staan, dan vraag je je al snel af wat er in de boomtoppen te zien moet zijn. Is het de Oranjeboom? Ziet hij een vogeltje? Zit iemand zijn vlieger vast in de takken van de boom en speelt de wind met de staart? Niets van dit alles; deze meneer kijkt naar de sterren – en er voorbij. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries)

De Spoetnikkijker

gemaakt door: Oswald Wenckebach
gemaakt van: brons
bestaat uit: een omhoogkijkende meneer en zijn hondje op een plateau
staat in: het Zocherpark bij het Servaasbolwerk, in de buurt van de Sonnenborgh Sterrenwacht
staat daar sinds: 1958 en weer sinds 2007

Inspiratie uit de ruimtevaart

Oswald Wenckebach bedacht de Spoetnikkijker als reactie op de plotseling lancering van de Spoetnik satteliet door de Russen op 4 oktober 1957. In het beeld wilde Oswald verschillende emoties van angst, ongerustheid en verbazing naar voren brengen. De reden voor die emoties was simpel; het was nogal een verrassing dat de Russen een eigen satelliet de lucht in hadden geschoten. Het beeld bestaande uit een man met zijn hondje werd door op aanraden van de Utrechtse Adviescommissie voor Beeldende Kunst en Kunstnijverheid aangekocht door het College van B&W. Er was maar één plek waar dit beeld zou moeten staan: bij de Sterrenwacht. De man en het hondje (waar eerst nog even over nagedacht werd of deze wel aangeschaft zou moeten worden) werden voor fl. 14.000,- guldens aangeschaft. Er volgde een discussie waar de man met zijn hond het beste zou kunnen staan. Bij de Museumbrug of toch bij de Sterrenwacht? Het werd uiteindelijk toch de Sterrenwacht. Het beeld werd echter viermaal vernield en gerestaureerd om uiteindelijk weer uit het straatbeeld te verdwijnen, tot groot verdriet van de Sterrenwacht, en in de tuin van Fentener van Vlissingenhuis aan de Maliebaan gezet. Toch was er grote vraag naar de Spoetnikkijker en werd hij, samen met zijn hondje, op het Servaasbolwerk teruggeplaatst in 2007. Hier staat de man nog steeds naar de hemel te turen, terwijl zijn hondje naast hem zit te wachten.


Oswald Wenckebach

Oswald Wenckebach werd op 16 juni 1895 geboren in Heerlen en overleed op 3 november 1962 te Noordwijkerhout. Hij was een beeldend kunstenaar in de breedste zin van het woord. Zo was hij niet alleen beedlhouwer, maar ook kunstschilder, illustrator, houtsnijder, lithograaf en medailleur. Zijn opleiding startte hij aan de Kunstnijverheidsschool in Haarlem om vervolgens verder te studeren aan de Tekenacademie in Wenen. Hij woonde en werkte vooral in Noordwijk aan Zee, Schoorl en Noordwijk. Daar vond hij veel inspiratie en de liefde. Naast zijn werk als kunstenaar vervulde hij ook de functie van buitengewoon hoogleraar aan de Technische Hogeschool Delft en na de Tweede Wereldoorlog werd hij benoemd tot lid van de Centrale Commissie voor oorlogs- en vredesgedenktekens. Dit adviesorgaan werkte samen met de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Naast schilderingen en litho’s maakte hij tijdens zijn leven diverse standbeelden, waar Monsieur Jacques uit 1956 het bekendst is. Deze meneer kan je vinden aan zowel de Coolsingel in Rotterdam als voor het Kröller-Müller museum in Otterlo. Hij heeft ook veel oorlogsmonumenten, munten, medailles en portretten gemaakt. Het straatbeeld in Nederland wordt op verschillende plaatsen opgesierd door zijn werk. Zo is het Pickémonument in Noordwijk aan Zee van hem, zijn er meerdere oorlogs- en verzetsmonumenten van zijn hand te vinden en natuurlijk de Spoetnikkijker in Utrecht.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Bedankt voor je reactie! Reacties worden altijd eerst beoordeeld voordat ze worden geplaatst. Het kan dus even duren voordat je je reactie hier terugziet. Omdat ik graag een persoonlijk antwoord geef worden anonieme berichten op artikelen niet geplaatst.