Dier van de Maand Westelijke laaglandgorilla

Van alle grote apen vind ik gorilla’s toch wel een van de mooiste soorten (gelijk met orang-oetans denk ik). Gorilla’s zijn echte familiedieren en vegetariër; beide spreekt mij eigenlijk wel aan. Maar het is denk ik vooral de manier waarop ze zich voortbewegen, de kindjes vasthouden en je aankijken met die prachtige ogen. Ja, gorilla’s zijn fantastisch. In Nederlandse dierentuinen wonen vooral Westelijke laaglandgorilla’s. Wat de verschillen zijn tussen deze en andere gorilla’s, lees je in Dier van de Maand. Evenals allerlei andere leuke weetjes over deze schitterende mensapen. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Apenheul

Verschillende soorten gorilla’s

Er zijn twee soorten gorilla’s: de Oostelijke en de Westelijke gorilla. Beide soorten worden onderverdeeld in twee ondersoorten, te weten de Oostelijke laaglandgorilla en de Berggorilla in het oosten en de Cross River gorilla en de Westelijke laaglandgorilla in het westen. De Latijnse naam voor de Westelijke gorilla is Gorilla gorilla, die van de Westelijke laagland gorilla is Gorilla gorilla gorilla (jawel). Grofweg hebben de oostelijke gorilla’s meer en dikker haar, omdat ze in koudere streken wonen dan de westelijke laagland gorilla. De oostelijke gorilla’s zien we vaker op televisie, de westelijke zien we in de dierentuin. Burgers’ Zoo

Uiterlijke kenmerken Westelijke laaglandgorilla

De Westelijke laaglandgorilla (in deze Dier van de Maand ook aangeduid als gorilla) is de grootste Westelijke gorilla, maar ze zijn kleiner dan de grote Berggorilla. Een volwassen mannetje kan 135 tot 175 kilo wegen, het vrouwtje blijft kleiner en lichter, tussen de 53 en 104 kilo. Gorilla’s zijn sterke dieren. Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben een gespierd bovenlichaam. Het hele lijf, behalve handpalmen, voetzolen en het gezicht, is voorzien van een donkere vacht. Deze vacht varieert van donkergrijs tot donkerbruin. De kuif op het hoofd heeft weer meer een roodbruine kleur. Het hoofd kan soms een soort puntvorm aannemen. Het gezicht heeft veel uitdrukking door de pientere ogen. En dankzij de vorm van de schedel, waardoor het lijkt dat de gorilla uitstekende wenkbrauwen heeft. Dit afdakje boven de ogen is vooral fijn als een soort zonneklep. De mannetjes krijgen op hun rug een zilvergrijze tekening. De gorilla straalt veel kracht uit door zijn bouw. Mannetjes blijven qua uiterlijk wat slanker dan vrouwtjes. Laat je echter door de dikke buik niet in verleiding brengen dat ze zwanger is; deze buik geeft aan dat de gorilla gezond is en voldoende te eten heeft. Apenheul

Safaripark Beekse Bergen | Ouwehands Dierenpark

Zilveren rug en witte ‘staartjes’

Het mannetje van de gorilla wordt ook wel een zilverrug genoemd. Dat heeft te maken met het zilveren ‘zadel’ dat zich aftekent op de rug van het dominante mannetje. Hij is dankzij deze zilvergrijze haren goed zichtbaar voor de groep. Maar wist je dat dit niet de enige verkleuring van haren is met een functie bij gorilla’s? Jonge gorilla’s hebben een wit pluimpje aan hun kontje. Dit pluimpje krijgt een gorilla van zo’n drie tot vier maanden oud en hij eigenlijk op eigen beentjes kan staan en de wereld gaat ontdekken. Het pluimpje geeft aan dat het gorillajong nog aan het leren is en daarbij nog veel fouten zal maken. Zolang de kleine zo een pluimpje heeft, mag hij ongestraft de wereld ontdekken. Burgers’ Zoo


Apenheul

Leefgebied Westelijke laaglandgorilla

De Westelijke laaglandgorilla woont in het westen van Afrika. Vooral in de regenwouden van het Kongogebied. Je kan ze tegenkomen in de laaggelegen (vandaar ook laagland in de naam) gebieden rondom het Kongobekken, Nigeria en de Kongo. Deze gebieden zijn lekker warm, waardoor deze gorilla veel minder dikke lichaamsbeharing nodig heeft, dan bijvoorbeeld zijn neef uit de bergen. In deze regenwouden maken zij hun bedden van takken en bladeren die ze al rondtrekkend vinden. Diergaarde Blijdorp

Vegetariërs met een imposant gebit

Wist je dat gorilla’s vegetariërs zijn? Als je dat gebit ziet, zou je dat wellicht niet meteen verwachten, want ze hebben best aardige snij- en scheurtanden. Toch krijgt een gorilla wel insecten binnen via de bladeren en scheuten van de planten die ze eten. Ze zijn dus vegetariër met een insectendieet. Soms breken ze ook met hun krachtige handen een termietennest open om zo makkelijker de termieten te kunnen eten. De insecten die ze eten (zo’n twee gram per dag) bieden veel proteïne. In de natuur eten gorilla’s verder allerlei onderdelen van de planten die ze vinden: bladeren, stengels, scheuten, wortels, pitten en fruit dat aan deze planten hangt. Een volwassen gorilla eet 20 tot 30 kilo plantaardig materiaal per dag. Ze hoeven niet veel te drinken, want er zit enorm veel vocht in het plantaardige dieet. Die scheurtanden? Die komen wel eens van pas als ze worden aangevallen. Maar dat kan een gorilla ook vaak met de kracht in zijn armen en vuisten af. Ouwehands Dierenpark

Apenheul

Voortplanting en kroost

Gorilla’s leven in een haremvorm. De familiegroep bestaat uit een volwassen, dominant mannetje. Hij is de baas van de groep en zal zijn familie met hand en tand verdedigen. Meestal zit hij in het midden en de rest van zijn harem, bestaande uit volwassen vrouwtjes en jonge dieren, zit er om heen. Zo kan hij iedereen goed in de gaten houden. Onder de vrouwtjes heerst een bepaalde hiërarchie. Zo is er één dame het hoogst in rang, dan volgt de rest. Meestal is zij ook het favoriete vrouwtje van de zilverrug. De kinderen in de groep zijn nakomelingen van de zilverrug. Een vrouwtje krijgt meestal na een draagtijd van 8,5 maanden één baby. Een tweeling komt wel eens voor, maar is zeldzaam. Een pasgeboren gorilla weegt zo’n twee kilo en kan zich vooral goed vasthouden aan zijn moeder. Zij draagt hem de eerste maanden in haar arm bij zich. De kleine kan al snel lopen (na vier maanden al!) en zal dan voorzichtig, maar altijd in de buurt van zijn moeder, de wereld gaan ontdekken. Gorillaatjes spelen veel met elkaar om zo ook de sociale regels te leren. Als ze drie jaar oud zijn, zijn gorillajongen helemaal zelfstandig. Ze drinken geen melk meer bij hun moeder en slaapt in zijn eigen nest. Zodra een gorillajong volwassen is, verlaat hij of zij de groep. Vrouwtjes zoeken een nieuwe familie om daar voor nageslacht te zorgen. Mannetjes gaan op zoek naar een eigen harem of wonen alleen. Soms vormen mannetjes een vrijgezelle mannengroep. Heel soms worden verweesde gorillajongen overgenomen door een ander vrouwtje. Zo adopteert ze de kleine eigenlijk. Diergaarde Blijdorp

Safaripark Beekse Bergen | Burgers’ Zoo

Borstroffel

Een van de manieren om te communiceren en natuurlijk om een ander te intimideren of te verleiden, is de borstroffel. Als wij mensen dat doen, doen we het negen van de tien keer helemaal verkeerd. Wij slaan vaak met de vuisten op de borst, maar dan ontstaat er helemaal geen roffel. De gorilla maakt een kommetje van zijn handen en slaat dan op zijn borst. Hierdoor ontstaat het typische roffelgeluid. Overigens slaat de gorilla niet alleen op de borst, ze kunnen ook roffelen op de buik, benen en het hoofd. Apenheul


GaiaZOO

Uiterst vriendelijke reuzen

Je kan in het wild beter een gorilla tegenkomen dan een chimpansee. Gorilla’s zijn namelijk uiterst vredelievende dieren en zullen je alleen aanvallen als jij een bedreiging voor ze vormt. Dit bewees Bokito eigenlijk, toen hij uitbrak om zijn stalker te vinden in Blijdorp. Alle andere mensen liet hij met rust. De killer gorilla bestaat dus helemaal niet en is alleen een verzinsel van schrijvers en filmmakers. Zoek maar eens naar filmpjes op Youtube waarin mensen gorilla's in het wild ontmoeten. Zolang je respect toont voor het mannetje, is er niets aan de hand. Apenheul
ARTIS | Diergaarde Blijdorp

Met uitsterven bedreigd in het wild

De Westelijke laaglandgorilla wordt, eigenlijk net als alle andere ondersoorten, bedreigd met uitsterven. Op de rode lijst van de IUCN staat deze gorillasoort aangevinkt met het label Kritiek. Dat betekent dat er echt nog heel weinig gorilla’s over. Deze kritieke toestand is ontstaan doordat het leefgebied steeds kleiner wordt. De regenwouden wordt gekapt voor onder meer de houthandel en het aanleggen van coltanmijnen. Coltan is een grondstof waarmee laptops en mobiele telefoons worden gemaakt. Daarom is recyclen zo belangrijk! Daarnaast wordt de gorilla gestroopt als trofee en voor de bush meat handel. Diverse stichtingen voor natuurbehoud werken hard aan de bescherming van de gorilla, waaronder het Wereld Natuur Fonds en Gorilla Stichting Nederland. Dit wordt gedaan of gesteund door Nederlandse dierentuinen. Safaripark Beekse Bergen

Ouwehands Dierenpark | Diergaarde Blijdorp

Gorilla’s in de dierentuin

Zoals gezegd wonen er alleen Westelijke laaglandgorilla’s in de Nederlandse dierentuinen. Ze wonen daar altijd in een familiegroep. Soms als een vrijgezelle mannengroep (zoals in Beekse Bergen), maar meestal is het een familie bestaande uit een mannetje, volwassen vrouwtjes en een aantal kleintjes. Deze samenstelling zien we eigenlijk het meest. Gorilla’s wonen in zeven dierentuinen in Nederland. Burgers’ Zoo

Westelijke laaglandgorilla’s wonen in:
Apenheul | ARTIS | Burgers’ Zoo | Diergaarde Blijdorp | GaiaZOO | Ouwehands Dierenpark | Safaripark Beekse Bergen

Apenheul Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar Westelijke laagland gorilla’s te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.