ARTIS Het Groote Museum: ontdek de verbinding tussen jou en de wereld

Vandaag wordt Het Groote Museum van Artis geopend door Koningin Máxima, donderdag 12 mei gaat het open voor het publiek, maar gisteren mocht ik vast een kijkje nemen in dit bijzondere gebouw. Het Groote Museum kent een rijke geschiedenis, waarvan de boven verdieping 75 jaar van is gesloten. Het gaat dus weer voor het eerst open. Dat is al bijzonder op zich, want het gebouw is schitterend, maar wat je er te zien krijgt, is net zo bijzonder. Het Groote Museum gaat in op grote vragen, zoals ‘Is het ooit echt helemaal stil?’, ‘waarom zijn mijn tenen geen vingers?’ en ‘zien onze ogen hetzelfde?’. Het draait om je zintuigen, maar ook om de verbintenis tussen mens, dier en plant. Want zoveel verschillen we niet van elkaar. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries)

Het Groote Museum; het begin van Artis

Laten we eerst even teruggaan in de tijd, naar 1855. Het Groote Museum vormde het eerste gebouw voor de leden van het Genootschap Natura Artis Magistra (natuur is de leermeesteres van kunst en wetenschap). Beneden vonden samenkomsten plaats, zoals lezingen en dansavonden, maar de bovenverdieping werd ingericht als museum. Hier werden huiden, schedels, botten, schelpen en opgezette dieren in vitrines geplaatst, zodat de leden van het genootschap deze tot in de kleinste details konden bestuderen. In 1947 moest het museum onverhoopt de deuren sluiten. Beneden vonden nog steeds samenkomsten plaats, maar boven stond de tijd stil. Nu, 75 jaar, opent het museum haar deuren weer om niet de natuur van buitenaf te bestuderen, maar om jezelf binnen in de natuur te ontdekken.

In een notendop

Er valt heel veel te vertellen over het museum en wat je er gaat zien. Eigenlijk moet je het gewoon zelf gaan ervaren. Graag deel ik een paar bijzondere highlights van de tentoonstelling, maar ga vooral ontdekken hoe je zelf verbonden bent met de wereld om je heen. De tentoonstelling begint met een groot vraagteken. Loop er heen en kijk in de spiegel eronder. Daar gebeuren allemaal bijzondere dingen. Je kan kiezen uit de Oostzaal en de Westzaal om je avontuur te beginnen. In de Westzaal ontdek je de verbintenis tussen mens, dier en plant omstreeks (bloed)circulatie, groei, het hart (en de verschillen in hartslag), de stand van de ruggengraat (en de overeenkomsten tussen mens en dier), emoties in het gezicht, de huid, geluiden en wat er in de baarmoeder gebeurt. In de Oostzaal ontdek je geuren, smaak (en de smaak van de toekomst), bindweefsel, je ogen en is er een plek van samenkomst om alles te verwerken en tot rust te komen. De plek van samenkomst gaat ook gebruikt worden voor lezingen, lessen en meer. Maar voor die programmering kun je beter op de website kijken. Het verbinden van verleden, heden, toekomst, mens, dier en plant geeft je een heel ander inzicht in hoe je in de wereld staat. Het is geen natuurhistorisch museum meer, maar een plek om de connectie met jezelf in de wereld te ontdekken.

Je neus achterna

Een van de meest indrukwekkende stukjes van het museum vond ik de geurentunnel. Voor en na de tunnel is er veel informatie over geuren en hoe dieren daarmee omgaan. Maar de grote vraag is natuurlijk: ‘wat doet geur met jou?’ Om de geuren optimaal tot je door te laten dringen is de tunnel half verduisterd en er valt heel veel te ruiken. Geur is heel belangrijk en er zijn altijd geuren om ons heen. Maar soms is er zo een geur die je in een ruk terughaalt naar een herinnering. De reden hiervoor is simpel; je neus staat in rechtstreekse verbinding met het lange termijngeheugen van je hersenen, daar waar je herinneringen worden bewaard. Je kan niet anders dan reageren op geur, want het is zo snel in je hersenen dat het meteen iets bij je losmaakt. In de tunnel ruik je verschillende geuren verspreidt over diverse panelen. Voor je er in loopt, raad ik je aan even diep adem te halen en je open te stellen voor wat er mogelijk kan komen. Ga vervolgens alleen je neus achterna en ervaar in stilte wat de geuren met je doen. Ik kwam een bloemengeur tegen en zonder dat ik er iets aan kon doen, biggelden er tranen over mijn wangen… Het was een geur die mij aan mijn overleden mama deed denken. Dat is niet erg, maar juist heel mooi, want dat is wat geur dus kan doen. De een zal glimlachend uit de tunnel komen, de ander melancholisch, misschien word je wel overmand door boosheid of gebeurt er helemaal niets. Dat mag allemaal in de geurentunnel.

De kunst van rust

Een andere highlight vind je ook in de Oostzaal en valt onder het kopje ‘bindweefsel’. Bindweefsel verbind letterlijk weefsels aan elkaar en creëert tussenruimtes. Deze tussenruimtes kun je ook figuurlijk nemen, want ook wij hebben tussenruimtes nodig om te kunnen luieren, slapen, spelen en mijmeren. Neem daarom zeker plaats bij een grote, zwarte cirkel in de muur, omringd door dieren, neem de hoofdtelefoon en luister naar het verhaal. Kijk naar de dieren en kom helemaal tot rust… Of luister naar de reflecties, terwijl je een balletje met een magneet door een lemniscaat (symbool van oneindigheid) laat bewegen… Of draai aan het wiel en zie hoe een ballon in tekeningen zich vult en weer leegt… als een ademhaling van rust…

Een museum van ontdekken

Het Groote Museum is een museum waar je van alles over jezelf en de wereld om je heen gaat ontdekken. Draai dus aan knoppen, ga voor een scherm zitten en ontdek alle spieren in je gezicht, gaap dieren na op een videoscherm, laat je hartslag racen en sta op een been als een flamingo en ontdek waarom zijn ruggengraat hier speciaal voor is gemaakt. Het is een museum van doen, ervaren, de tijd nemen, proeven (ja echt, van bijzondere crests), ruiken, luisteren naar de geluiden om je heen en ontdekken wat dit allemaal met je doet. Ben jij er klaar voor om de verbinding tussen jou en de wereld om je heen te ontdekken? Het Groote Museum ligt aan het vrij toegankelijke Artis plein. Je bent dus altijd van harte welkom om alleen het museum te bezoeken. Maar het is een aanrader om daarna toch het dierenpark in te lopen. Je zal merken dat je anders kijkt naar de bloemen, de dieren en jezelf…

Praktische informatie

Het Groote Museum ligt aan het Artisplein (Plantage Middenlaan 41) in Amsterdam. Het is goed bereikbaar met het openbaar vervoer, tram 14 bijvoorbeeld stopt op de hoek. Het museum is geopend vanaf 12 mei dagelijks geopend van 10:00 tot 18:00 uur en op donderdag van 10:00 tot 22:00 uur. Kinderen tot en met 12 jaar, Museumkaarthouders en Vriendenloterij VIP-kaarthouders hebben gratis toegang. Vanaf 13 jaar is de entree € 17,50. Het is mogelijk om een combinatieticket te kopen met een dagje Artis of een bezoek aan Artis Micropia. Voor tickets, de geplande programmering met lezingen en dergelijke en meer informatie kijk je op HetGrooteMuseum.nl.