Dier van de Maand Flamingo

In Fantasia 2000 moest ik enorm lachen dankzij het segment van de flamingo’s, waarvan er eentje met een jojo loopt te klooien. Sinds die film sta ik vaak te gniffelen bij de flamingo’s in de dierentuin. Flamingo’s spreken op vele manieren tot de verbeelding. Zo kan ik helemaal verliefd zijn op die schitterende kleuren van hun verendek, de kleine, pientere oogjes en hun vermogen om zo stil te kunnen staan op één poot. En het is nog een dun pootje ook. Maar waarom doen ze dat eigenlijk? En waarom is een flamingo eigenlijk rood of roze? Je leest het in deze Dier van de Maand! (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Ouwehands Dierenpark

Verschillende soorten flamingo’s

Flamingo’s zijn er in verschillende soorten, maten en kleuren. Er zijn ook hybride flamingo’s; kruisingen tussen soorten, zoals Chileense met Cubaanse flamingo’s, maar ook met Europese flamingo’s. In dierenparken komen ook verschillende soorten en hybride soorten voor. Daarom zijn al deze soorten Dier van de Maand juli. Uiteraard zal ik de verschillende kenmerken van deze prachtige vogels aanstippen per soort, daar ze op elkaar lijken, maar toch in sommige kenmerken anders zijn.

Uiterlijke kenmerken flamingo

De flamingo is een vogel met een kenmerkende lange nek, slanke kop en kromme snavel. Deze snavel is heel handig om eten mee te zoeken op de bodem van een waterpartij en filtert het water, zodat alleen het lekkers achterblijft. De ogen van de flamingo zijn doorgaans lichtgeel van kleur en zijn vrij klein. Het weelderige verendek schakeert van roze of rood naar zwarte of grijze accenten. Jonge flamingo’s die net uit het ei kruipen zijn overigens lichtgrijs van kleur. Alle flamingo’s zijn echte waadvogels en daarom hebben ze zwemvliezen tussen de vier tenen. Deze gebruiken ze dus alleen om door (ondiep) water te waden. Wist je trouwens dat de knobbel die in het midden van het been zit niet de knie is van de flamingo? Het is namelijk de enkel!
Hoewel alle flamingo’s op elkaar lijken, zijn er toch een paar uiterlijke verschillen. Vooral in hoogte kunnen er verschillen zijn. De kleine of dwergflamingo wordt zo’n 100 centimeter groot, de andere soorten kunnen een lengte tussen de 140 en 175 centimeter bereiken. De Europese flamingo wordt gemiddeld 150 centimeter. De verschillende soorten kun je herkennen aan de kleur van het verendek, snavel en poten. Zo is de Europese of gewone flamingo het lichtst van kleur en de rode flamingo juist rood. AquaZoo Leeuwarden

ARTIS | Diergaarde Blijdorp

Op één been

In het Groote Museum van Artis deed ik een challenge door als een flamingo op één been staan. Jee wat is dat lastig. Ons lichaam is daar ook helemaal niet zo gemaakt, maar de nek en rug van de flamingo wel. Sterker nog, uit onderzoek blijkt dat een flamingo juist gemaakt is om op één poot te staan. Het is voor deze vogels een stabiele houding, die zo min mogelijk energie vereist. De gewrichten zetten zich door het gewicht van de vogel in een vaste schikking, waardoor hij dus zo heerlijk kan rustig op één been. Dan staan wij maar te wiebelen. Er wordt ook gedacht dat flamingo’s zo zichzelf uit de modder kunnen duwen met de goede poot en dat het op één been staat helpt de lichaamstemperatuur af te laten koelen, zonder onderkoeld te raken. ZooParc Overloon

Kleur dankzij het eten

Wist je dat jonge flamingo’s rozegrijs zijn als ze worden geboren? Deze donsveren verliezen ze uiteindelijk en zijn dan… wit. Iedere flamingo is grijzigwit. De kleuren roze en rood krijgen de veren dankzij de krabbetjes, kreeftjes en garnalen die ze eten. Deze zitten namelijk vol met bèta-caroteen (wat ook in rode en oranje groentes en fruit zit). Deze kleurstoffen trekken vanuit het eten in het verendek. Dat is gaaf, nietwaar. Hoe meer rode kleurstoffen er in het eten zitten, des te roder wordt de flamingo. Eten ze geen kreeftjes, wormpjes, krabbetjes en algen met deze kleurstof, dan kunnen ze weer witter worden. AquaZoo Leeuwarden

Orchideeën Hoeve | DierenPark Amersfoort

Leefgebied flamingo

Iedere flamingosoort heeft zo zijn eigen leefgebied waar het voor hen goed vertoeven is. De kleine of dwergflamingo vind je vooral in Oost-Afrika, de Perzische Golf en Noordwest-India. De Andes flamingo houdt zich op in het Chileense Andesgebergte, terwijl de daaraan verwante James’ flamingo vooral in de Peruaanse Andes te vinden is, tot aan Noord-Chili. De Chileense flamingo woont graag in het gematigd klimaat van Zuid-Amerika en is vooral in Chili te vinden. De rode flamingo die ook bekend staat onder de naar Caribische flamingo of Cubaanse flamingo, houdt zich op in het Caribische gebied en de Galapagos eilanden. De gewone flamingo (ook Europese flamingo genoemd) vind je in het wild in het Middellandse zeegebied, West-Azië en Afrika. Deze flamingo houdt overigens ook wel van het Nederlandse klimaat en is onder meer gespot in Goeree-Overflakkee, op Texel, bij het Veluwemeer en in de Friese meren. Deze komen vaak overwinteren na de broedtijd en komen vooral uit Duitsland. Dierenrijk

Sociale waadvogels

Flamingo’s wonen het liefst in heel grote groepen. Hoe groter, des te beter. Het zijn heel sociale vogels. Bovendien ben je met een grote groep ook meteen een stuk veiliger. In het wild kunnen deze groepen zomaar uit duizenden vogels bestaan. Overigens wordt een groep flamingo’s ook wel een tribune genoemd. Kolonie of (dit is mijn persoonlijke favoriet) flamboyance zijn termen die hier tevens voor worden gebruikt. Dat klinkt toch heerlijk; een flamboyance flamingo’s. Omdat het dus echte groepsdieren zijn, die graag bij elkaar zijn, houden dierenparken kolonies. Diergaarde Blijdorp

Voortplanting en broedtijd flamingo

Als we het toch hebben over flamboyante vogels, de paardans van de flamingo is zeker flamboyant te noemen. Die grote vleugels worden niet alleen gebruikt om mee te vliegen of om je snavel en kop onder warm te houden. De gesynchroniseerde, ingewikkelde dans gaat gepaard met een hoop getoeter. Vervolgens bouwen de flamingo’s samen een ‘nest’ van een bergje modder. Hier wordt het ei in gelegd waarop beide ouders broeden. Als het ei na ongeveer een maand (dit kan verschillen per soort) is uitgebroed, dan kruipt er een kuiken uit het ei. Na vijf tot acht dagen kan de kleine flamingo al lopen en verlaat dan het nest. Alle jonge flamingo’s vormen samen een eigen groep, met overzicht van enkele volwassen vogels. Uiteraard wordt de kleine nog door de eigen ouders gevoerd. Flamingo’s blijven hun hele leven monogaam. DierenPark Amersfoort

Status in het wild

Flamingo’s worden niet bedreigd in het wild. Dat is toch heel fijn om te weten. Ze worden nauwelijks bedreigd, waardoor ze heerlijk kunnen blijven floreren. Toch zijn er flamingosoorten waar we extra goed op moeten letten. De Cubaanse of rode flamingo is niet bedreigd, maar de status in het wild van de Chileense flamingo staat op ‘gevoelig’. De kleine of dwergflamingo wordt wel bijna met uitsterven bedreigd. Natuurlijk is het goed om alle flamingo’s te beschermen. Vooral nu we te maken hebben met heel veel droogte. Het blijven toch watervogels die al hun eten uit zoutig water halen. Ook milieuvervuiling kan uiteindelijk de voedselvoorraad van de flamingo aantasten. Diergaarde Blijdorp

Flamingo’s in de dierentuin

In maar liefst 17 parken in Nederland kun je vier verschillende soorten flamingo’s bewonderen. In AquaZoo Leeuwarden is er nog een ‘vijfde’ soort, namelijk een gekruisde soort tussen verschillende flamingo’s. Omdat het om verschillende soorten van deze waadvogels gaat, zijn deze voor het gemak opgesplitst in verschillende categorieën. Vrijwel de meeste flamingo’s die je in Nederlandse parken kan bewonderen behoren tot de grote of Europese flamingo’s. ZooParc Overloon

Hybride en dwergflamingo’s wonen in:
AquaZoo Leeuwarden

Cubaanse flamingo’s wonen in:
Orchideeën Hoeve | Ouwehands Dierenpark | Vogelpark Avifauna

Chileense flamingo’s wonen in:
ARTIS | DierenPark Amersfoort | Van Blanckendaell Park | ZooParc Overloon

Gewone/Europese flamingo’s wonen in:
Dierenpark Zie-Zoo | Dierenrijk | Diergaarde Blijdorp | Faunapark Flakkee | GaiaZOO | Kasteelpark Born | Landgoed Hoenderdaell | Safaripark Beekse Bergen | Uilen-dierenpark De Paay |

AquaZoo Leeuwarden

Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar flamingo’s te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.