Dier van de Maand Luiaard

Als ik in DierenPark Amersfoort ben, dan probeer ik altijd even een bezoek te brengen aan De Nacht. Dit is een nachtdierenverblijf voor dieren die ’s nachts actief zijn. Er wonen allerlei bijzondere diersoorten die gewend zijn aan het donker van het tropische regenwoud. Met hun grote ogen kijken ze je nieuwsgierig aan. Het is een plek waar ik spontaan ga sluipen en fluisteren – en fotograferen niet altijd even makkelijk is. Maar ik word pas echt stil als ik oog in opsekopse oog sta met de tweevingerige luiaard! Wat een prachtig dier is dat. Tijd om de luiaard in een niet te fel spotlicht te zetten in Dier van de Maand. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) DierenPark Amersfoort

Uiterlijke kenmerken luiaard

De luiaard heeft een lekker harig lijf. De vachtkleur varieert van grijsbruin tot lichtbruin. Het gezicht van de luiaard is bedekt met kortere haren en is vaak lichter van kleur. In dat gezicht prijkt een grote, zwarte neus en een paar mooie, bruine ogen. De armen en benen van de luiaard zijn lang en sterk. Hij beweegt zich hierdoor gemakkelijk op de kop voort in de hoge bomen van het regenwoud. De tweevingerige luiaard heeft twee haakvormige vingers aan elke hand en drie aan elke voet. De tweevingerige luiaard is net iets anders dan de Hoffmannluiaard, welke zes halswervels heeft, in plaats van de gebruikelijke zeven. Hierdoor is het nekje net iets korter. In dierentuinen zien we vaak de tweevingerige luiaard. Ook is de Hoffmannluiaard donkerder van kleur. De tweevingerige luiaard kan 46 tot 86 centimeter worden en tussen de 4 en 8,5 kilo zwaar worden. ARTIS

Groene luiaard?

In het wild kunnen luiaards er groen uitzien. Dat komt door enerzijds het vochtige klimaat in het tropisch regenwoud en anderzijds door de ruwe haren van de luiaard. Aan deze ruwe haren kunnen algen zich namelijk heel goed bevestigen en deze gedijen goed in een vochtig klimaat. Last heeft luiaard er niet van, integendeel; de groenige gloed biedt extra camouflage tussen het bladerdak.

Leefgebied tweevingerige luiaard

In het wild woont deze luiaard in de tropische regenwouden van Zuid-Amerika en wel in Suriname, Colombia, Frans-Guyana, Colombia en in het noorden van Brazilië. Dat is een aardig stuk en dat hebben de dieren ook wel nodig, want iedere luiaard wil ongeveer zo’n 10 hectare aan leefgebied voor zichzelf hebben. Ze leven het liefst alleen, lekker in hun eigen tempo. Toch zie je wel eens bomen waar een aantal vrouwtjes (al dan niet met jongen) samenleven. DierenPark Amersfoort

Ondersteboven

Heel kenmerkend voor een luiaard is dat deze bijna alles ondersteboven doet. Eten en slapen bijvoorbeeld, maar ook paren en bevallen van een jong vindt ondersteboven plaats. Net als voeden. Het lichaam van de luiaard is helemaal ingesteld op dit ondersteboven leven; sommige organen zijn zelfs omgedraaid en het haar groeit richting de rug (in plaats van naar de buik). Hun haarscheiding is op de buik te vinden. Dat is toch eigenlijk best bijzonder. Er zijn echter twee dingen die luiaards niet ondersteboven doen: zwemmen (daar zijn ze heel goed in) en poepen. Voor dat laatste komen ze slechts één keer in de week de boom uit. Daarna klimmen ze weer heel behoedzaam de boom in om hun ondersteboven leven op te pakken. DierenPark Amersfoort

Lekkere hapjes

De tweevingerige luiaard lijkt heel traag, maar kan sommige dingen best op een normaal of snel tempo. Eten is bijvoorbeeld zo weggewerkt, alleen moet het er ondersteboven in. De dieren eten vooral bladeren en vruchten. Heel af en toe snoepen ze een insectje mee. Drinken doen ze bijna niet; vocht halen zij uit hun voedsel of door het dauw van bladeren af te likken. Zo krijgt de luiaard echt voldoende voedingsstoffen en vocht binnen. En natuurlijk eet hij op zijn gemakkie al die lekkernijen op. ARTIS

Voortplanting en verzorging luiaard

Zoals gezegd doet de luiaard alles ondersteboven, dus ook paren met een geschikte metgezel en het bevallen van een jong. De moeder krijgt na een draagtijd van zes maanden één jong. Deze is ongeveer 25 centimeter en weegt niet meer dan 400 gram. Er is geen paartijd; luiaards kunnen altijd kleintjes krijgen. De kleine blijft na de bevalling op de buik liggen van zijn moeder waar het zich stevig vastklampt. Een luiaard wordt al met sterke armen en veel haar geboren, zodat het lijkt te verdwijnen in het buikhaar van de moeder. Zo draagt ze haar jong zo’n negen maanden met zich mee. Daarna is het in staat om zelf te klimmen. Een jong blijft vaak een aantal jaar bij de moeder, voordat het zijn eigen weg gaat vinden in het ondersteboven leven. DierenPark Amersfoort

De luiaard in het wild

Gelukkig is de tweevingerige luiaard niet bedreigd in het wild. Dit komt onder meer doordat de kap van het tropisch regenwoud is vermindert, omdat het regenwoud steeds beter beschermd wordt door verschillende instanties voor natuurbehoud. Er wordt ook niet veel op deze dieren gejaagd. Aan de andere kant zijn de tweevingerige luiaard en de Hoffmannluiaard nog de enige twee in leven zijnde luiaardsoorten. Een goede reden om een beetje extra zuinig op deze mooie dieren te zijn. En ze niet zomaar uit een boom te plukken als je in het regenwoud bent, om met ze op de foto te gaan. Want dat vinden luiaards niet zo fijn. ARTIS

Tweevingerige luiaard in de dierentuin

Er zijn niet veel dierentuinen in Nederland waar je deze bijzondere diersoort kan bewonderen. Dat heeft vooral te maken met de speciale verzorging die de luiaard nodig heeft. Zo leven luiaarden het liefst in een wat vochtige, warme omgeving. Omdat ze vooral ’s nachts actief zijn, is een nachtdierenverblijf ook wel heel fijn. En niet veel parken beschikken daarover. Dat maakt het wellicht ook zo bijzonder om oog in oog te staan met de vriendelijke, rustig overkomende tweevingerige luiaard. ARTIS

Luiaards wonen in:
ARTIS | AquaZOO Leeuwarden | DierenPark Amersfoort | ZooParc Overloon

DierenPark Amersfoort (foto: Henk de Nijs/Photanimals)

Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar luiaards te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.