Tulpen: bonte kleurenpracht & edel statussymbool

De ultieme lentebloem is voor mij de tulp. De bonte, kleurrijke verschijning vrolijkt het huis direct op. Het liefst heb ik daarom een bos bonte tulpen, in plaats van tulpen in één kleur. Hoe bonter hoe beter. En het mogen ook verschillende soorten tulpen zijn, namelijk tulpen van één kleur, tulpen met een gekarteld bloemblaadje en tulpen in een vrolijke kleur met een heel dun lijntje in een tegengestelde tint. Ja, ik hou van tulpen. En ik ben niet de enige. Al eeuwen houden Nederlanders van deze bloem. Zo erg dat er grof geld omging in de tulpenhandel tijdens de Gouden Eeuw. De tulp is zo’n beetje de nationale bloem van Nederland. Alhoewel… zo Nederlands is de tulp helemaal niet.

Tulpen uit…
We zingen al jaren over de tulpen uit Amsterdam, maar de tulp is een inheemse bloem uit Turkije. In 1551 kwam de westerse wereld voor het eerst in aanraking met de tulp, dankzij de Weense ambassadeur voor Turkije Ghislain de Busbecq. Hij schreef over de prachtige bloemen die hij in Edirne had gezien. Hij stuurde zelfs zaden naar Wenen om te laten planten. Pas veel later werden er tulpenbollen geïmporteerd naar Europa. Antwerpen was de eerste die de bollen liet overkomen. Het was uiteindelijk ook een Vlaming die de tulpen meenam naar Nederland om deze in de hortus botanicus van Leiden te planten. Zijn naam was Carolus Clusius en hij beheerde de hortus al sinds 1593.

Bloemenpracht
Later ontdekte men hier in Nederland dat tulpen over de hele wereld verspreid zijn. Vooral Zuid-Europa, Noord-Afrika tot helemaal aan het Noordwesten van China zijn de gelukkigen. De bergketens Pamir, Tiensjan en Hindoekoesj in Centraal-Azië kennen de mooiste diversiteit aan tulpen. Dat komt door de extreem koude winters in deze ketens, waardoor de bollen goed bewaard blijven. Daarnaast duurt de lente er lang en dat zorgt ervoor dat de bloemen tot hun mooiste creatie kunnen uitgroeien.

Tulpen in Nederland
Nederland staat bekend als tulpenland, omdat wij zeer goed zijn in het kweken van gecultiveerde tulpen. Ga maar eens kijken in Noord-Holland in de bollenstreek (rondom Anna-Paulowna en Julianadorp) en geniet van de prachtige velden vol tulpen. Ook in Flevoland kun je in de lente genieten van tulpen zover het oog kan zien. Bij sommige telers kun je de velden bezoeken. Ook langs de duinen in Zuid-Holland en op Goeree-Overflakkee zijn er tulpenvelden te vinden. De tulpenteelt in Noord-Holland was in de 17de eeuw erg belangrijk.

Tulpenmanie
Het wordt Tulpenmanie genoemd en is bijna te vergelijken met goudkoorts. Tulpenbollen in de 17de eeuw waren een groots bezit. Vooral wanneer je de bol van een bijzondere tulp had, was je een rijk man. Er werd grof gehandeld in tulpenbollen en de gekte dreef de prijs aanzienlijk op. Hoe populairder een tulpensoort, hoe duurder de prijs voor de bol. Sommige bollen werden niet eens geplant. De tulpengekte startte ongeveer in 1630 en bereikte haar hoogtepunt in 1636 en 1637. Net zo plots als het ontstaan was, zakte de tulpomania ook weer in, veel investeerders bleven ineens berooid achter en konden hun bijzondere bollen aan de straatstenen niet meer kwijt. De tulpengekte werd bekend onder buitenlandse handelspartners en kunstenaars schilderden met liefde de bijzondere tulpen met olieverf op doek. Misschien komt het wel door deze periode in de Nederlandse geschiedenis dat tulpen zo met Nederland verbonden zijn geraakt.

Nog steeds Tulpenmanie
Ook nu wordt er nog veelvuldig gekruist met verschillende bloemen om zo bijzondere combinaties en nieuwe kleuren tulpen te creëren. Sommige hiervan zijn best erg kostbaar. Maar niet zo erg als in de Gouden Eeuw tijdens de tijd van de Tulpenmanie. Alhoewel… ik heb pas nog een literaire thriller gelezen over tulpenmanie: Tulpenvirus van Daniëlle Hermans waarbij vooral het geschiedenis gedeelte van de tulpentijd in Nederland erg interessant is. En wat dacht je van de Videoland exclusive Zwarte Tulp? En er heerst altijd Tulpomania in Haarlem – een van de decors van de tulpenmanie uit de Gouden Eeuw. Boek een Tulpomania tour door de stad en bezoek de Keukenhof voor nog meer tulpen en tulpenmanie.