Vive l’Impresionnisme bij het Van Gogh Museum

Wist je dat de kunststroming van het impressionisme dit jaar 150 jaar bestaat? In het begin was de opkomst van deze manier van kijken naar de wereld en het creëren van kunst niet zo populair als nu. Vooral Nederlandse kunstkenners vonden het maar slordig en onafgewerkt. Toch bleven er Nederlandse voorvechters voor deze kunststroming, waaronder broer van Vincent en kunsthandelaar in Parijs: Theo van Gogh. Langzaam lieten we in Nederland de tradities van de Haagse School een beetje los en begonnen steeds meer te genieten van de losse toets van Monet, de felle kleuren (dat was nogal een cultuurshock) en de impressies van het dagelijkse leven. 150 jaar impressionisme moet gevierd worden en het Van Gogh Museum viert dat met de tentoonstelling Vive l’impressionnisme wat vanaf vrijdag 11 oktober te zien is, met alleen werk wat in Nederland door kunstliefhebbers en uiteindelijk musea is verzameld. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries)

Impressionisme: rebelse kunstenaars

We schrijven 15 april 1874, Parijs. De kunstwereld wordt door een groepje jonge kunstenaars opgeschud met hun nieuwe kijk op de wereld, vereeuwigd in schilderijen, tekeningen en beelden. Op deze dag in april openen zij aan een Parijse boulevard de deuren van hun eigen tentoonstelling. Hiermee omzeilen ze de dwingende toelatingseisen van de officiële Salon-tentoonstellingen welke door de gevestigde orde werden samengesteld. Nee, door een eigen tentoonstelling te starten, bevrijden deze jonge kunstenaars zich van dat juk. Artiesten als Claude Monet, Berthe Morisot, Auguste Renoir, Paul Cézanne, Edgar Degas en Alfred Sisley laten zich leiden door hun eigen impressies van een veranderlijk moment. Door middel van losse penseeltoetsen, felle kleuren en snelle tekenkunst vangen zij kostbare en vervliegende momenten. Dit moment wordt nu gezien als de geboorte van ‘s werelds invloedrijkste kunststromingen: het impressionisme.

Impressionisme in Nederland

De tentoonstelling in het Van Gogh Museum gaat vooral over wanneer de Franse impressionistische kunst zijn weg naar Nederland heeft gevonden. Spoiler alert: we liepen hier in Nederland niet voorop om deze stijl te omarmen. Nee, hier hield men meer van de Haagse School of de kunstenaars van Barbizon. Donkere kleuren, natuurgetrouwe weergaves en netjes werken was het devies. Toch, dankzij visionairen als Theo van Gogh, vonden de Franse impressionisten hun weg naar Nederlandse verzamelaars. Ja, het ging moeizaam, veel werken werden namelijk onverkocht weer teruggestuurd. Maar uiteindelijk brak het licht door. Vincent, die aanvankelijk niet zo impressionistisch schilderde, ging na zijn verhuizing naar Parijs in 1886 ook overstag en omarmde deze manier van werken. De tentoonstelling neemt je mee door al deze prachtige verhalen. Neem daarom ook zeker de tijd om alle bordjes te lezen om zo te ontdekken waarom we in Nederland dan toch deze kunststroming gingen waarderen.

Dames in het voetlicht

Door de (kunst)geschiedenis heen, zijn veel vrouwen die iets betekent hebben in de wereld een beetje in de vergetelheid geraakt. Vooral de dames uit de 19de eeuw en later worden de laatste tijd pas weer herontdekt – terwijl ze nooit zijn weggeweest. De tentoonstelling over Rosa Bonheur in De Mesdag Collectie is daar een goed voorbeeld van. In Vive l’Impressionnisme zijn ook prachtige werken opgenomen van vrouwelijke kunstenaars, zoals Marie Bracquemond, Berthe Morisot en Eva Gonzales worden vertegenwoordigd met prachtige werken. Wanneer je de tentoonstelling gaat bezoeken, is het zeker een aanrader om hun werk eens op te zoeken.

Galerij van gemiste kansen

Zoals gezegd bestaat de tentoonstelling uit kunstwerken die zijn verzameld in Nederland. Helaas zijn er topstukken die pronken in afwezigheid. Deze stukken zijn ooit binnen de landsgrenzen geweest, te koop aangeboden aan musea of verzamelaars en toch niet in een Nederlandse collectie terechtgekomen. Gemiste kansen dus. In de Galerij van de gemiste kansen komen enkele van deze werken door middel van een lichtinstallatie toch onder de aandacht. De installatie is vormgegeven door lichtkunstenaar Nick Verstand (1984), die eerder samenwerkte met onder meer Björk en Iris van Herpen. Heel bijzonder om even bij stil te blijven staan, zo op het einde van de tentoonstelling. Via een informatiescherm lees je meer over deze werken.

Unieke samenwerking

De prachtige tentoonstelling toont echt bijzondere schilderijen, beelden, tekeningen en meer uit verschillende Nederlandse collecties. De unieke samenwerking zorgde ervoor dat je nu dus van zo een uitgebreide tentoonstelling kan genieten, welke het impressionisme in al haar facetten en diversiteit belicht. De tentoonstelling is georganiseerd door het Van Gogh Museum en Museum Boijmans van Beuningen, in nauwe samenwerking met het Kröller-Müller Museum, Stedelijk Museum Amsterdam, Kunstmuseum Den Haag, Rijksmuseum Amsterdam, Rijksmuseum Twenthe, Singer Laren, Teylers Museum, Museum de Fundatie, De Mesdag Collectie en maar liefst zeven particuliere collecties.

Prachtige tentoonstelling vol diversiteit

Als je alle werken zo bij elkaar ziet, dan zie je hoe divers en persoonlijk het impressionisme eigenlijk is. Er zijn beschilderde porseleinen borden, verschillende standbeelden die op een schitterende manier worden tentoongesteld, aquarellen van een Nederlandse impressionist, grafisch werk, schilderijen, pasteltekeningen, snelle schetsen en meer. Als je dat alles zo bij elkaar ziet, ontdek je dus dat deze stijl veel meer is dan alleen de Waterlelies van Monet of het werk van Vincent van Gogh. Impressionisme kan er heel schetsmatig uitzien en niet af, maar zeker ook uitgewerkt waarbij een bijzonder moment of een mooie lichtinval gevangen wordt door de kunstenaar. In meer dan 100 werken (verdeeld over verschillende zalen) ontdek je de diversiteit van het impressionisme en kom je nader tot de beleefwereld van deze kunstenaars. Een echte aanrader!

Praktische informatie

Vive l’Impressionnisme, Topstukken uit Nederlandse collecties is te zien van 11 oktober 2024 tot en met 26 januari 2025 in het Van Gogh Museum te Amsterdam. Reserveer via VanGoghMuseum.nl je kaarten en/of tijdslot. Het museum is geregeld uitverkocht en tickets zijn daarom alleen online verkrijgbaar. Je hoeft niet extra voor het bezoek aan de tentoonstelling te betalen. Bovendien is er een audiotour waarmee je alles uit de tentoonstelling haalt. Bij de tentoonstelling is een schitterend naslagwerk verschenen waar alle werken die in de tentoonstelling te zien zijn, plus bonusmateriaal, in zijn verwerkt. Het is een waar naslagwerk over het impressionisme en gewoon een prachtig boek om telkens weer in te bladeren en lezen.