Dier van de Maand Kaapse Buffel

In Afrika heb je vijf diersoorten die te voet het moeilijkst te bejagen zijn voor mensen en deze vijf dieren hebben de titel The Big Five gekregen. Hieronder behoren de Afrikaanse olifant, leeuw, neushoorn, het luipaard én de Kaapse buffel. Kaapse buffels behoren echter tot de gevaarlijkste dieren vna Afrika, aangezien ze rancuneus kunnen zijn wanneer er iets met een lid van de kudde gebeurt. Je kan je dan maar het beste rap uit de voeten maken – of zorgen dat de buffel niets overkomt door jou. Ik vind Kaapse buffels echt prachtig om te zien vanwege die hoorns en hun bijzondere oren. Bovendien kunnen ze je zo heerlijk stoïcijns aanstaren. Tijd om deze bijzondere runderen eens te eren in Dier van de Maand. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Alle foto’s zijn gemaakt in Safaripark Beekse Bergen

Uiterlijke kenmerken Kaapse buffel

De Kaapse buffel is een markante verschijning door de twee grote, krullende hoorns op het hoofd. Je kan er immers niet omheen en iedere buffel heeft ze, man en vrouw. Deze hoorns gebruiken ze ter verdediging tegen roofdieren. Je kan wel verschil zien tussen mannetjes en vrouwtjes. Zo lopen de hoorns van het mannetje door op het hoofd, waardoor je eigenlijk het effect van een unibrow krijgt. Zo heeft hij een soort schild op het hoofd, wat hij goed kan gebruiken in gevecht met roofdieren en andere mannetjes. Vrouwtjes hebben dit niet. Die hoorns zijn overigens hol, zodat ze iets minder zwaar zijn dan ze er wellicht uitzien. De Kaapse buffel is het grootste holhoornige hoefdier van Afrika en kan wel 170 tot 340 centimeter lang zijn (van kop tot kont) en 100 tot 170 centimeter schofthoogte bereiken. De staart is vaak 50 tot 80 centimeter lang. Met 250 tot 850 kilogram lichaamsgewicht kan hij zijn of haar gewicht goed in de strijd gooien. Kaapse buffels hebben een korte vacht die varieert van rood tot donkergrijs of zwart van kleur. Jonge dieren zijn roodbruin. Heel kenmerkend aan Kaapse buffels zijn de oren: die hebben een bijzondere, ronde vorm en zijn voorzien van kwastjes. Dit geeft deze buffel een mooi en herkenbaar uiterlijk.

Geen waterbuffel

De Kaapse buffel wordt ook wel Afrikaanse buffel genoemd. Soms noemt men ze waterbuffel. Toch is er een groot verschil: zo wonen Kaapse buffels in zuidelijk en Oost-Afrika en vind je waterbuffels langs de Nijl en in Azië. Daarnaast is de Kaapse buffel een wilde buffel en de waterbuffel een gedomesticeerd dier. Ze lijken wel een beetje op elkaar, dus de verwarring is uiteraard te begrijpen. Verder zijn er nog andere Afrikaanse buffels, zoals de rode buffel. Deze heeft weer een ander uiterlijk - en is minder gevaarlijk.

Leefgebied Kaapse buffel

Als je weet dat de Kaapse Buffel ook Afrikaanse buffel wordt genoemd, dan kun je er wel vanuit gaan dat je deze imposante dieren in Afrika kan verwachten en wel in het oosten en zuiden van Afrika. Ze leven op grasvlaktes, savannes en in dichte wouden. Het belangrijkste criterium voor de Kaapse buffel is water en waar dat water is, is ze eigenlijk om het even. Rondom water is vaak het meeste voedsel te vinden en aangezien ze graag gras eten, zijn dat de perfecte plekken. Je komt ze in het wild voornamelijk tegen in reservaten en beschermde delen, aangezien het leefgebied steeds meer versnipperd raakt.

Voortplanting en sociaal leven Kaapse buffel

Wist je dat Kaapse buffels heel sociaal zijn? Ze leven het liefst in kuddes (vaak vergezeld door verschillende vogels) en daarbij maakt bij de grootte niet uit. Zo zijn er kuddes van slechts een handjevol dieren tot aan kuddes met wel honderden exemplaren, waar verschillende groepjes eigenlijk zijn samengevoegd. Er kunnen allerlei samenstellingen van kuddes zijn, zoals vrijgezelle mannetjesgroepen en gemengde kuddes waarbij de vrouwtjes een hechte band hebben en er een dominant mannetje de leider is. In gemengde groepen woont jong en oud, man en vrouw, al kunnen er ook groepjes van bejaarde buffels met elkaar optrekken. De kudde beschermt elkaar bij gevaar en kan ook uren met elkaar in de modder liggen om af te koelen en insecten te verstikken. De dames kunnen het hele jaar door kalfjes krijgen, maar tegen het einde van het regenseizoen bereikt de paartijd echt zijn piek. Vrouwtjes kunnen een kalf per keer krijgen en de draagtijd is 11 maanden. Dat betekent dus dat de meeste jongen in het regenseizoen worden geboren. In die tijd is het meeste voedsel te vinden, dus dat is natuurlijk erg goed. Hoewel de kalfjes al vanaf twee maanden oud mee gaan grazen, blijven ze tot ongeveer negen tot tien maanden drinken bij hun moeder.

Bedreigd in het wild

De Kaapse buffel staat helaas op de rode lijst van de IUCN aangemerkt als ‘gevoelig’ met de aantekening dat het aantal in het wild achteruit loopt. Nu zijn er nog ongeveer 400.000 volwassen dieren in het wild, maar het blijft opletten. Het leefgebied van de Kaapse buffel wordt namelijk steeds kleiner en er wordt op de dieren gejaagd voor hun vlees, huid en hoorns. Andere bedreigingen zijn uitbraken van mond-en-klauwzeer en natuurlijk roofdieren, zoals de leeuw, de Afrikaanse wilde hond, hyena’s en luipaarden. Hoewel deze in het wild vaker de heel oude dieren kiezen om te doden, want Kaapse buffels zijn heel gevaarlijk. Hoewel de dieren gestroopt worden, zijn er buffels die jagers (en toevallige voorbijgangers) op hun beurt aanvallen en doden, helemaal wanneer een van de buffels gewond is geraakt of gedood. Dit doen de buffels heel bewust en gericht, wat ze best wel heel gevaarlijk maakt.

Kaapse buffels in de dierentuin

Het is je vast wel opgevallen dat er alleen foto’s gemaakt in Safaripark Beekse Bergen in deze Dier van de Maand zijn geplaatst. Dat is niet zo vreemd; het is namelijk het enige dierenpark in Nederland waar je deze prachtige dieren kan bewonderen. Je vindt ze aan het einde van de auto/bussafari op de savanne, zoals het echte savannedieren betaamt, bij de zebra’s en giraffen. Het zijn schitterende dieren om te zien, vooral wanneer de zon zo mooi op hun huid schijnt… En ja, die hoorns zijn echt imposant als je ze van zo dichtbij kan bekijken.

Kaapse buffels wonen in: Safaripark Beekse Bergen


Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar Kaapse buffels te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.