Uitgelicht Pioenrozen van Berthe Morisot

Afgelopen week bezocht ik als voorproefje de tentoonstelling Vive l’Impressionnisme in het Van Gogh Museum. Eén van de schilderijen waar ik helemaal verliefd op werd is Pioenrozen (circa 1885-1887) van Berthe Morisot. Pioenrozen horen tot mijn favoriete bloemen. Ze ruiken heerlijk en zijn heel delicaat. Want één regenbui en ze storten helemaal in. De zware bloemen vallen soms helemaal om en uit elkaar… Echt prachtig om te zien. Dit schilderij geeft precies weer waarom ik deze bloemen zo mooi vind. En omdat Pioenrozen het eerste impressionistische schilderij van een vrouw is wat door een Nederlands museum is aangekocht, verdient het een extra spotlight. (foto: Berry de Nijs/Writing Berries)

Impressie van pioenrozen

Het schilderij Pioenrozen werd door Berthe Morisot tussen 1885 en 1887 geschilderd. We zien in heerlijke frisse groentinten zachtroze tot witte pioenrozen aan een struik groeien. Waarschijnlijk stond deze struik ergens in een tuin, want er is allemaal gras omheen. Meer informatie over de plek waar de pioenrozen door Berthe zijn geschilderd, kun je niet uit de afbeelding halen. Het doek is 47 bij 57 centimeter groot. Het doek lijkt niet af. Een deel aan de linkerbovenhoek lijkt onbeschilderd. Iets wat in de stijl van het impressionisme niet ongewoon is. De compositie is heel spannend, want de struik neemt maar een klein deel in van het doek, terwijl er veel gras voor te zien is. Wat je duidelijk ziet is dat Berthe het delicate moment heeft weten te vangen en dat het bijzondere kleurenpalet je duidelijk laat meegenieten van een prachtige struik vol grote pioenrozen.

Berthe Morisot

Berthe Morisot (1841-1895) was een Franse kunstschilder die vooral graag bloemstillevens schilderde. Zelfs wanneer ze portretten of mensen schilderde, plaatste ze hen altijd in een decor met bloemen. Geen wonder dat de pioenrozen door haar zijn geschilderd. In 1867 ontmoette ze Edouard Manet (1832-1883) en zij raakten al snel bevriend. Ze leerden van elkaar. Zo ontdekte Berthe dankzij Edouard hoe ze met krachtigere penseelstreken kon werken en leerde zij hem meer buiten te werken en zachtere kleuren te gebruiken. Berthe trouwde in 1874 Eugène Manet, de broer van Edouard. In die tijd zou je als vrouw stoppen met je eigen carrière en een gezin stichten, maar Eugène stimuleerde haar om vooral door te gaan. In 1879 kregen ze hun dochter Julie en in 1883 verhuisde het gezin naar de Rue de Villejust in Parijs. Het grote huis had een prachtige tuin waar Julie kon spelen en Berthe kon schilderen. De pioenrozen laten in het schilderij niet zien waar ze stonden, maar uit haar dagboek weten we zeker dat deze in haar eigen achtertuin bloeiden.

Eerste schilderij in Collectie Nederland

Met de tentoonstelling Vive l’Impressionisme worden werken getoond uit, zoals de conservator dat zo mooi zei, de Collectie Nederland. Dit omvat eigenlijk alle openbare kunstwerken die te zien zijn in Nederlandse musea of andere openbare plekken. Pioenrozen was al eerder in Nederland aanwezig en was onderdeel van een privé collectie van N.C. van Riemsdijk-Borsje. Na haar overlijden heeft de Vriendenloterij en een particuliere schenker uit naam van Ger Luijten (1956-2022) aangekocht door Museum Boijmans Van Beuningen. Hiermee werd dit het eerste schilderij van Berthe Morisot wat aan de Collectie Nederland werd toegevoegd. Dit was pas in 2023. En dat terwijl zij tot de kern van de impressionisten behoorde. Berthe is een van de dames in de kunstgeschiedenis die in de vergetelheid zijn geraakt en nu weer hun weg vinden naar buiten. Gelukkig maar, want dit schilderij (en andere werken van haar hand) had ik in deze tentoonstelling toch echt niet willen missen.

Bewonder Berthe’s pioenrozen

Dit prachtige schilderij is echt de moeite waard om te gaan bekijken. Tot en met 26 januari 2025 is het te zien in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Daarna gaat het weer terug naar Museum Boijmans Van Beuningen, waar het na de renovatie van het museum vast een mooie plaats gaat krijgen.