Schrijfcoachtip Winterkou

Okay, we zijn wel een beetje klaar met de winter en verlangen naar de lente. En daar hoeven we – als we het weerbericht mogen geloven – niet lang op te wachten. Toch kun je als schrijver altijd fantaseren over de winter, waarbij de ijspegels schitteren in de zon en ieder door de reflectie een eigen bevroren zonnetje lijken te bevatten… Misschien zit jij dit jaar met dertig graden Celsius wel een verhaal over de Elfstedentocht te schrijven! Maar hoe schrijf je over kou? Met deze tips help ik je graag even op weg. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries)

Soorten kou

Laten we eerst eens beginnen bij alle woorden die je kan verzinnen die met kou en winterkou te maken hebben: ijskoud, steenkoud, waterkoud, gewoon koud, snijdend koud… Ieder woord betekent dat het koud is, maar geeft er toch een andere betekenis aan. Wanneer je schrijft over koude dagen of nachten, dan is het goed om na te gaan wat voor een soort koud je wil meegeven aan je lezer. De ene lezer denkt bij koud misschien wel aan temperaturen die flirten met het vriespunt, voor de ander is een extra specificatie (ijskoud) misschien wel belangrijker. Denk hier dus goed over na.

Je hoofdpersoon en kou

Wanneer je hoofdpersoon klappertandend bij de bushalte staat te wachten met een dikke jas aan, gevoerde laarzen, gebreide sjaal, muts en wanten, dan heb ik wel het idee dat diegene het écht heel erg koud heeft. Maar als je hoofdpersoon bij tien graden onder nul lekker in korte mouwen gaat hardlopen, want het is lekker fris buiten, dan krijg je toch een heel ander idee van hoe het personage omgaat met de gevoelstemperatuur. Een stoere meid of jongen die bij de eerste sneeuwvlokken al sneeuwengeltjes gaat maken, zien we heel anders, dan wanneer het personage die liever met de handen in de mouwen van de trui verstopt een kopje thee vasthoudt, binnen, achter het raam. Bij het ontwerpen van je personage is het dus goed – vooral wanneer winter of kou een belangrijk onderdeel van het verhaal uitmaken – om te ontdekken hoe diegene daarmee omgaat.

Omschrijvingen voor kou

Je kan natuurlijk mededelen dat het koud is en het kwik onder nul is gezakt, maar voelt je lezer dat dan ook? Goede vraag, nietwaar. Het is koud. Tja, dat is een mededeling. Het is ijskoud. Jawel, dat is ook een mededeling, maar het wordt al kouder. Maar wat voel je bij: ‘Hij had de kraag van zijn jas nog eens extra opgeslagen en trok de muts op zijn hoofd tot over zijn oren. Zijn neus gloeide en zijn wangen begonnen nu ook. De kou sneed door zijn warme kleding heen en iedere ademhaling danste in wolkjes voor hem uit.’
Dat is toch echt berenkoud.

Speel met details

Er zijn nog meer leuke details waarmee je kan spelen om kou te omschrijven. Zo kan kou behoorlijk pijn doen aan neus, oren, vingers, tenen en… tanden! Want misschien heeft jouw personage wel gevoelige tanden en doet het ademhalen alleen al zeer. Woorden als pijnscheut, tintelingen, geen gevoel meer, rode huid, snijdende kou en kou die als pijnlijke naaldjes in je huid worden geprikt, helpen om de koude nog meer voelbaar te maken. Wat het personage daar vervolgens mee doet (zich opwarmen, huiswaarts keren, klappertanden, rillen, toch doorgaan of iets anders), is natuurlijk aan jou. Reageren om de omgeving zorgt er wel voor dat je personage echter wordt. De lezer kan immers de kou meevoelen en dat kan belangrijk zijn voor het karakter van je personage of zelfs voor het plot van je verhaal!

Experimenteer met kou

Koude voeten, koude handen, koude neus… kou is leuk om mee te spelen. Het geeft meteen een duidelijke sfeer aan een verhaal. Zo kunnen ijsbloemen, ijspegels, bevroren sloten, sneeuwlandschappen en zelfs gewoon kou met vieze regen de stemming van het verhaal en je personages beïnvloeden en meer bijzonder maken. Schrijf gewoon eens een lekker koud verhaal en kijk wat het voor je winterse verhaal kan doen. En anders maak je het lekker behaaglijk in een gezellige houten hut met haardvuur…