Dier van de Maand Vosmangoest

Je ziet ze niet zo vaak in Nederlandse dierenparken en eerlijk gezegd fotografeerde en bewonderde ik deze dieren alleen nog maar in DierenPark Amersfoort. Ze lijken op vosjes als je ze zo bekijkt, maar het zijn geen vosjes, al doet de naam anders vermoeden. Het is een mangoest en staat ook bekend onder de naam rode meerkat. Een zeer bekende mangoestensoort is het stokstaartje en ja daar is deze leukerd ook zeker familie van. En als je ze langer bestudeerd zie je inderdaad overeenkomsten. Wil je meer weten over deze leuke dieren? Ze zijn dit keer Dier van de Maand! (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Alle foto’s gemaakt in DierenPark Amersfoort

Uiterlijke kenmerken vosmangoesten

Vosmangoesten danken de naam aan hun soort (de mangoest) en hun uiterlijk vol vosachtige kenmerken. De overeenkomst is vooral te zien dankzij het koppie met dat spitse zwarte neusje, de roodbruine vacht met lichtgekeurde tekening, ronde oortjes en dikke, pluizige staart. Zelfs de verfijnde pootjes doen denken aan die van een vos. De roodbruine vacht kan per leefgebied de ene keer wat geler en de andere keer wat grijzer lijken. De oranje ogen hebben, net als weer die echte vos, een langwerpige pupil. Er zit echter een groot verschil in deze pupillen en dat ontdek je door goed naar de stand van de pupil te kijken. Bij vossen is deze verticaal en bij vosmangoesten loopt deze horizontaal. Dit wordt ook wel een verlengde pupil genoemd. Bij prooidieren (wat een vosmangoest is voor grote roofdieren) staat deze pupil doorgaans horizontaal. Het helpt ze om hun vijanden sneller te identificeren. Vosmangoesten kunnen 40 centimeter lang worden en hebben daarbij nog een staart van zo’n 30 centimeter. Ze kunnen ongeveer 600 gram wegen. In het wild kunnen ze een gemiddelde leeftijd van 15 jaar bereiken.

Leefgebied vosmangoesten

Vosmangoesten komen uit Afrika en leven het liefst op open vlaktes in het zuiden van dit continent. Woestijnen en graslanden vinden ze allebei prima gebieden om te wonen. Je kan ze in het wild spotten in Angola, Namibië, Zuid-Afrika, Lesotho, Swaziland, Botswana en Zimbabwe. Meestal kom je hun buren, de stokstaartjes, daar ook tegen. De open vlaktes bieden heel veel ruimte om een uitgebreid holenstelsel aan te leggen. Zo een gangenstelsel kan wel een oppervlakte bereiken van vijftig vierkante meter. De gangen zijn ongeveer anderhalve meter diep. Dit stelsel bevat alles wat de vosmangoest nodig heeft, van wc tot babykamer! Het stelsel kan wel zo’n 40 ingangen hebben, zodat de vosmangoest bij gevaar zich snel kan verstoppen.

Lekkere hapjes

De vosmangoest houdt wel van lekkere hapjes (hatsiekiedee) en eet graag allerlei insecten, zoals mieren, termieten, kevers en sprinkhanen. Een eitje is ook zeker geliefd op het menu en zo nu en dan een stukje vlees. Hiervoor eten zij kleinere prooidieren, zoals vogeltjes, kikkers, kleine knaagdieren en een hagedisje. Eten doen vosmangoesten het liefst samen. Eerst verzamelen ze met de hele groep al het lekkers en gaan dan samen aan de maaltijd. Een vosmangoest staat dan op wacht, want je weet maar nooit of er roofdieren aankomen. Is er gevaar? Dan waarschuwt hij de rest met een korte kreet. De vosmangoesten zijn dan binnen een paar seconden verdwenen.

Sociale dieren

Vosmangoesten zijn heel sociale dieren. Ze leven graag in groepen. Eén mannetje is de baas over de familie. Om ervoor te zorgen dat andere groepen niet infiltreren, plast dit mannetje iedere ochtend over ieder groepslid heen. Zo heeft iedereen dezelfde geur. Dit is vooral handig, omdat men het gangenstelsel vaak met meerdere groepen (of zelfs grondeekhoorns en stokstaartjes) deelt. Dit mannetje is ook de enige die zich voort mag planten in de groep. Natuurlijk helpt iedereen verder mee met het verzorgen van de kleintjes en het verdedigen van het holenstelsel.

Zorgen voor de kleintjes

De paartijd van de vosmangoesten valt tussen juli en september. Na ongeveer twee maanden worden per worp één tot vier jongen geboren. Tijdens de twee maanden dracht, helpt ieder lid van de groep mee aan het aanleggen van een speciale kraamkamer. Deze ligt diep in het gangenstelsel en wordt gevuld met bladeren en plukken vacht. Lekker warm en beschut dus. De eerste tien weken blijven de kleintjes zoveel mogelijk in het hol, maar piepen dan daarna voorzichtig boven de grond. Na tien maanden zijn de dieren volwassenen en kunnen ze voor zichzelf zorgen. Wanneer een vosmangoest een jaar oud is, is het oud genoeg om zelf kleintjes te krijgen.

Niet bedreigd in het wild

Volgens de Rode lijst van de IUCN zijn vosmangoesten niet bedreigd in het wild en dus staan ze binnen het groen. Natuurlijk is dat goed nieuws. Dat betekent namelijk dat er nog voldoende dieren in het wild over zijn. Wist je trouwens dat de boeren in Afrika wel blij zijn op hun akkers te delen met de vosmangoesten? Zij helpen namelijk met het bestrijden van insecten en knaagdieren, terwijl ze de gewassen niet opeten. Een win-win situatie dus.

Vosmangoesten in de dierentuin

De vosmangoest is een grappig diertje met schitterende ogen. Ze zijn zeer leuk om naar te kijken. En dat kan in twee dierenparken in Nederland. Soms moet je goed zoeken of geduldig stilletjes wachten en dan piepen ze zo ineens boven de grond met hun onderzoekende blik en vosachtige uiterlijk. Als jij stilletjes blijft, blijven ze ook lang genoeg zitten voor een mooi portret. Wil je deze dieren in het echt zien? Dan kan dat bij onderstaande twee dierenparken.

Vosmangoesten wonen in:
DierenPark Amersfoort | Faunapark Flakkee


Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar vosmangoesten te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.