Knallend en kleurrijk het Nieuwjaar in

Het is een traditie om een feestelijk gebeuren memorabel af te sluiten met een spektakel. Pas dan is het echt voorbij en kun je aan iets nieuws beginnen. Dat geldt helemaal voor de afsluiter van het oude jaar, dit knallen we weg in een climax van vuurwerk, zodat we fris aan het nieuwe jaar kunnen beginnen. Ik mag zelf ook graag een sierpotje aansteken, om zo het nieuwe jaar in te luiden. Maar altijd met de juiste voorzorgsmaatregelen, want laten we wel wezen: je hebt toch een explosief in handen.



Ware kunst
Waarschijnlijk waren het de Bengalen (bekend van het Bengaals vuurwerk) die als eersten het vuurwerk hebben uitgevonden. Althans, veel wetenschappers denken dat dit zo is. Wat we wel zeker weten is dat het eerste vuurwerk niet de lucht in ging, omdat men niet wist hoe dat moest. Gelukkig hebben de Chinezen door de ontdekking van het buskruit in de vroege dertiende eeuw werd het namelijk mogelijk om hun creatief ook echt de lucht in te schieten zodat je tegen een donkere nachtlucht van het schouwspel kon genieten. Het maken van vuurwerk was in China een ware kunst die door vele wetenschappers werd bedreven, want het waren de wetenschappers die werkten aan de speciale effecten en krachten van het vuurwerk. En eigenlijk is dat nog steeds zo.

Decadent
Pas veel later kwam vuurwerk naar Europa toe, het was een goed Chinees bewaard geheim dat door de ontdekkingsreizigers langzaam werd ontrafelt. Al snel trakteerden edelen hun gasten op het knallende schouwspel. Vooral aan het Hof van Versailles werd menig decadent feestje afgesloten met zo een kleurrijk schouwspel. Later werden ook grote feesten in Nederland opgeluisterd met vuurwerk.

Functioneel & decoratief vuurwerk
Wij kennen vooral het decoratieve vuurwerk, maar er is ook functioneel of militair vuurwerk in omloop. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt door militairen of in de scheepvaart. Denk maar eens aan lichtkogels, deze worden bijvoorbeeld gebruikt om een positie aan te geven – zoals op zee – of om in de nacht onbekend terrein te verlichten.

Verjagen van geesten
Maar waar komt die Nieuwjaars traditie eigenlijk vandaan? In China werd vuurwerk vooral afgestoken tijdens Oud & Nieuw om zo boze geesten te verdrijven. Men geloofde namelijk dat op de laatste avond van het oude jaar boze geesten terug zouden keren om bezit van onschuldige mensen te nemen. Om te zorgen dat deze op afstand bleven, maakte men altijd al vreugde vuren (ook in Keltische en andere Europese beschavingen), maar met de komst van vuurwerk werd het geesten verdrijven natuurlijk gemakkelijker. De 1000-klapper met zijn 1000 knallen hielp hier ook aan mee. Wereldwijd wordt het nieuwe jaar ingeluid met vuurwerk, maar er zijn ook andere feesten waarvan een vuurwerkshow het hoogtepunt is van de avond. Denk maar eens aan het Festa del Redentore in Italië of 4th of July in Amerika. Daarnaast wordt vuurwerk ook vaak gebruikt als onderdeel van een concert of theaterstuk.

Vlamkleurende mineralen
Vuurwerk heeft altijd prachtige kleuren. Wist je dat het gewoon mineralen zijn die in vuurwerk worden gebruikt om de vlammen te laten kleuren? Deze vlamkleurende elementen hebben ieder een eigen kleur en functie. Magnesium zorgt voor de flits (flahkruit), waarna de kleuren zich kunnen laten zien. Natrium geeft geel, kalium zorgt voor rood of violette effecten, terwijl barium naar gelang de verbinding wit of groen kan zijn. Dan worden ook nog strontium (dieprood) en calcium (steenrood of geel, afhankelijk van de verbinding) en koper (groen/blauw) toegevoegd voor de allermooiste effecten.

Klein bommetje
Vuurwerk is hartstikke mooi, maar het kan ook gevaarlijk zijn. Vuurwerk – of pyrotechniek – is toch een klein explosief. En dat niet alleen door het gebruik van buskruit om het te laten knallen of de lucht in te schieten. Vuurwerk bestaat uit verschillende materialen, zoals karton, papier, plastic en metaal, met daarin ontplofbare en brandbare mengsels van chemische stoffen die bij ontsteking verschillende effecten veroorzaken, zoals licht, geluid, rook of beweging. Wees daarom altijd voorzichtig met het afsteken van vuurwerk.

Voorzorg & regels
Wanneer je vuurwerk gaat afsteken, neem dan de benodigde voorzorgsmaatregelen. Plaats een emmer zand en een brandblusser binnen handbereik om eventuele vlammen snel te kunnen doven. Lees van te voren goed de gebruiksaanwijzing en volg die stap voor stap op. Plaats vuurpijlen bij voorkeur in een verzwaarde fles. Plaats vuurwerkpotten in een speciale klem of tussen een paar bakstenen om omvallen te voorkomen. Gebruik een sigaret of aansteeklont om vuurwerk af te steken en loop direct weg wanneer de lont begint te sissen. Steek vuurwerk nooit uit de hand af. Draag een beschermende bril en hou voldoende afstand. Respecteer omstanders. Ruim na afloop alles op, zodat je anderen niet in gevaar brengt met een blindganger (vuurwerk dat niet is afgegaan). Heb je vragen, stel deze dan bij het voorkooppunt.

Overlast beperken
Hoewel bij mij in de straat al menig container en vuilnisbak is ontploft door vuurwerk, mag het eigenlijk nog helemaal niet worden afgestoken. Het mag officieel alleen op 31 december van 18:00 uur tot 02:00 uur op 1 januari. Daarvoor en na moet het stil zijn. Overlast en misdrijven met vuurwerk kun je melden bij de politie. Meer weten? Lees ook het artikel op de website van de Rijksoverheid.

Angstige huisdieren
Wij mensen vinden vuurwerk prachtig. Dat geknal – hoewel luid – en de bijbehorende kleuren geven Oud & Nieuw echt een bijzonder tintje. Echter zijn er veel gezinsleden en dierentuinbewoners die niet van dat geknal houden. Neem ook maatregelen om je hond, kat, konijn of ander huisdier stressvrij door deze periode van knallen te loodsen (meer hierover kun je ook lezen in Hond Gezond: Wintertijd). Angst hoef je niet te negeren, maar ook niet te belonen. Creëer een rustige plek in huis waar je dier zich kan verstoppen. Hou in deze periode huisdieren binnen of aan de riem, zodat ze buiten niet weg kunnen lopen. En geef ze Bach Rescue Remedy Pets. De vertrouwde Bach Bloesem druppels mogen gewoon in het water worden gedruppeld en zorgen ervoor dat je hond, kat of andere huisdier actief blijft, maar zonder angst. Bach Rescue Remedy Pets is alcoholvrij (uiteraard) en kan in het water worden gedaan, maar ook op een lekker koekje, achter de oortjes of op de pootjes. Ook tijdens andere stressvolle periodes (op vakantie gaan bijvoorbeeld) kan de Rescue Remedy voor dieren helpen. Het is verkrijgbaar bij dierenspeciaalzaken, gespecialiseerde drogisten en gezondheidswinkels. Meer informatie en tips voor een blij huisdier vind je op RescueRemedyPets.nl.