Superfruit vol vitamine C: Cranberry

De cranberry behoort tot de groep superfruit. Dit zijn vruchten die veel gezondheid bevorderende stoffen bevatten. De cranberry bevat bijvoorbeeld veel vitamine C, dat is goed voor de weerstand. Maar er zit ook kalium in wat weer gunstig is voor de bloeddruk en de normale werking van de spieren. Maar deze zure rode bessen bevatten ook calcium, magnesium, ijzer en verschillende vitaminen B. In Nederland wordt vooral cranberry sap gedronken – al dan niet als onderdeel van een multivruchtensap. Maar ook de cranberrysupplementen ter bevordering van een gezonde blaas worden vaak gebruikt. Wist je dat cranberrycompote ook heel lekker is?


Te vinden op Vlieland
De cranberry komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en is in de rest van de wereld alleen in het wild te vinden op Terschelling. Het verhaal gaat dat in 1845 een vat met cranberry’s van een Amerikaans schip is geslagen en vervolgens aangespoeld op Terschelling. Het kapot geslagen vat liet zijn buit gaan, waarna de bessen gunstige grond vonden om te aarden. In Nederland staat cranberry ook bekend als grote veenbes, omdat zure grond – zoals heide, veen en bosgrond – een ideale voedingsbodem is voor de plant. Op Terschelling wordt de plant ook Pieter-Sipkesheide genoemd, naar de vinder van het houten vat. Overigens kun je mondjesmaat op Vlieland en in het grensgebied van Friesland en Drenthe ook cranberryplanten vinden.

Kruipende struik
Het is overigens niet zo gek dat de cranberry houdt van heidegrond, het behoort immers tot de heidefamilie. Het groeit als een kruipende struik en heeft dunne, overhangende stengels. Van juni tot en met augustus staat de plant in bloei en vertoont het knikkende roze tot rode bloemen. Later ontstaan hier de bessen uit, die qua kleur kunnen variëren van heel licht tot diep donkerrood.

Vitamine C tegen scheurbuik
Het is daarnaast ook geen vreemde geschiedenis dat er een vat met bessen overboord zou zijn geslagen in 1845. De cranberry was in die tijd een heel populair fruit en werd door de Noord-Amerikaanse indianen al veelvuldig toegepast bij verschillende aandoeningen die met maag, darm en urinewegklachten te maken hadden. De teelt van cranberries voor commerciële doeleinden werd eigenlijk pas populair in de negentiende eeuw, omdat in die tijd bekend werd dat cranberry scheurbuik kon helpen voorkomen, dankzij de hoge gehaltes vitamine C in de bes en de goede houdbaarheid tijdens een lange zeereis. Zeelieden namen vaten vol cranberry’s mee op reis. Maar deze ontdekking maakte de teelt van de bessen ook populair voor commerciële doeleinden in Europa. Na de eerste pogingen tot teelt in Engeland en Duitsland, ontstond toch de grootste industrie op Terschelling, de bewijzen hiervan kun je op het eiland nog steeds terugvinden.

Zuur besje voor de blaas
Tegenwoordig wordt de cranberry voornamelijk ingezet ter ondersteuning van de blaasgezondheid en bij blaasontsteking. Cranberry’s zijn namelijk erg zuur van smaak. Wanneer je er een compote (of saus) van maakt, wordt er altijd suiker aan toegevoegd om de wrange smaak te verzachten. Maar juist het zuur is een belangrijke eigenschap van het fruit bij een goede blaasgezondheid. Cranberry’s bevatten namelijk proanthocyanidinen die er onder meer voor zorgen dat bacteriën (met name de E. colibacterie) die een blaasontsteking kunnen veroorzaken, zich niet aan de blaaswand kunnen hechten. Het drinken van ongesuikerde cranberry sap of het eten van de bessen (gedroogd of als compote, want zo zijn ze echt niet lekker) zou dus kunnen helpen. Voor iedereen die de smaak te zuur en wrang vindt, zijn er ook capsules verkrijgbaar met deze goede stoffen uit cranberry om de blaas gezond te houden.

Lekker met de feestdagen
Met Thanksgiving of Kerst komt in Amerika de cranberry sauce of compote regelmatig op tafel. Vaak in combinatie met wild of gevogelte, zoals kalkoen. In de Nederlandse supermarkten kun je zakjes cranberry’s kopen, meestal van het merk Ocean Spray - ook bekend van de flessen sap. Met een zo een zakje kun je al een heerlijke cranberry compote maken. Voor 340 gram cranberry’s (1 zakje) heb je 200 gram suiker en een kwart liter water nodig. Doe water en suiker in de pan en breng het aan de kook. Voeg de cranberry’s toe en laat het vijf tot tien minuten doorkoken, totdat alle vruchten helemaal zijn opengebarsten. Serveer warm bij het kerstdiner of koud bij het toetje. Op de website van Ocean Spray en op
cranberries.nl vind je allerlei leuke wetenwaardigheden en nog meer heerlijke recepten om cranberries klaar te maken.

Eet smakelijk!