Dier van de Maand Penseelzwijn

Je hebt vast wel eens de roodbruine varkentjes gezien die in verschillende dierparken wonen. Penseelzwijnen danken hun naam aan de kwastjes aan hun oren. Het is een Afrikaanse varkenssoort en ze zijn zo leuk! Het uiterlijk is koddig en je hoort ze de godganse tijd lekker knorren en andere geluidjes maken. Ze scharrelen niet in veel dierenparken rond, maar als je de kans hebt om ze te zien, blijf dan zeker even staan om deze bijzondere varkentjes eens goed te bewonderen. Want zeg nu zelf, dat is toch een te schattig koppie? (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Beekse Bergen

Uiterlijke kenmerken penseelzwijn

Penseelzwijnen zijn de kleinste van de acht varkenssoorten die in het wild in Afrika te vinden is. Ze zijn zo’n 100 tot 145 centimeter van snuit tot kont, daarbij komt nog een staartje (ook met kwast) van 30 tot 45 centimeter lang. De schofthoogte varieert tussen de 55 en 80 centimeter. Het gewicht ligt tussen de 45 en 115 kilogram. Vrouwtjes zijn wat kleiner dan volwassen mannetjes. Ze hebben een torpedoachtige vorm. Het hele lichaam is bedekt met roodbruine haren, uitstekende lange witte haren en een witte streep over de rug. Het gezicht is zwart met wit. Iedere tekening van het gezicht is uniek, zodat je op die manier de individuen in de groep kan onderscheiden. Rond de ogen hangen langere witte haren. De oren hebben een langwerpige vorm en eindigen dus in een plukje haar (wit of zwart) wat op het uiteinde van een penseel lijkt. Met zijn neus kan het penseelzwijn lekker wroeten in de aarde. Er zijn weinig verschillen in uiterlijk tussen mannetjes en vrouwtjes. Behalve dan dat het mannetje veelal groter en zwaarder is en bovendien twee opvallende kegelvormige uitsteeksels aan weerszijden van de snuit heeft. Ouwehands Dierenpark

ZooParc Overloon | Beekse Bergen

Lekkere hapjes

Zoals gezegd kan een penseelzwijn met zijn neus goed wroeten in de aarde. In principe eet het alles wat het tegenkomt. Vooral knollen en wortelen staan op het menu, maar ook vruchten die op de grond zijn gevallen, grassen, kruiden, eieren, insecten, slakken en zelfs hagedisjes. Om dit alles te vinden, woelt dit zwijntje met de grote snuit de aarde om. Soms woelen ze zo hele langbouwgronden om. Vruchten worden gevonden door het geluid van apen en luidruchtige vogels bijvoorbeeld af te komen. Beekse Bergen

Leefgebied penseelzwijn

In het wild kom je penseelzwijnen vooral tegen in gebieden met dichte vegetatie. Het liefst in een regenwoud van West- en Centraal-Afrika. Ook houden penseelzwijnen van een zachte bodem, want daarin kun je zo lekker wroeten en op zoek gaan naar eten. Tot slot houdt dit varkentje heel erg van water; het kan zwemmen als de beste! Daarom staat het penseelzwijn ook bekend onder de naar red river hog, wat rood rivierzwijn betekent. Overigens kunnen deze zwijntjes zich heel gemakkelijk aanpassen aan hun omgeving, zolang er maar een hapje te vinden is, wandelen ze gerust op de savanne rond. ZooParc Overloon

Sociaal leven

Penseelzwijnen zijn wel familiedieren, maar ze zijn ook wel graag op zichzelf. Daarom leven ze in kleine groepjes bestaande uit vrouwtjes, jonge dieren en een dominant mannetje. Jonge mannetjes die geslachtsrijp zijn, wordt door deze kerel weggepest; het is immers zijn groepje. Ook binnen de familie vindt een penseelzwijn het helemaal niet erg om eens eventjes een paar uur alleen te zijn. Dat vinden ze eigenlijk wel lekker. Ouwehands Dierenpark

Voortplanting penseelzwijnen

Een keer per jaar kan een vrouwtje een nestje werpen. Zodra ze drachtig is, bouwt ze een nestplek van zo’n 3 meter. Hiervoor gebruikt ze plantenresten en grassen. Na 120 dagen is het kraambed vaak wel klaar, precies op tijd om 1 tot 4 jongen (soms 6) te werpen. Penseelzwijnbiggetjes hebben een gestreepte vacht, zodat ze tussen het gras niet opvallen. Ze rillen om zichzelf warm te houden. Opgroeien gaat zeer snel. Na 15 dagen verlaten ze al het nest. Ze worden wel tot een leeftijd van 2 tot 4 maanden gezoogd door hun moeder. Daarna kunnen ze al lekker op zoek naar knollen en wortels. Beekse Bergen

Niet bedreigd in het wild

Gelukkig worden penseelzwijntjes niet met uitsterven bedreigd. Ze hebben op de IUCN rode lijst zelfs de status ‘Niet bedreigd’ gekregen. Uiteraard blijft het belangrijk om het leefgebied van deze dieren te ondersteunen en in ere te houden. Want als penseelzwijntjes geen eten meer kunnen vinden of hun leefgebied verdwijnt, tja, dan kan niet bedreigd ineens omslaan naar wel bedreigd. Vooral als je weet dat in West-Afrika meer dan 50% van de op de markt verkochte bushmeat afkomstig is van penseelzwijnen. Ouwehands Dierenpark

Penseelzwijn in de dierentuin

Penseelzwijntjes in de dierentuin wonen of op zichzelf, dus met de eigen soortgenootjes, of in een verblijf met andere diersoorten. Zo scharrelen ze in Ouwehands Dierenpark vaak tussen de Afrikaanse olifanten. Of in Beekse Bergen samen met de zebramangoesten. Penseelzwijnen zijn sociale dieren en hebben weinig te vrezen van de andere dieren. En zeg nu zelf, dat is toch hartstikke leuk om van die vrolijke zwijntjes met springerige kwastjes aan de oren tussen reuzen als Afrikaanse olifanten te zien lopen? Ouwehands Dierenpark

Penseelzwijnen wonen in:
Beekse Bergen | Dierenpark Zie-Zoo | Diergaarde Blijdorp | Ouwehands Dierenpark | WILDLANDS | ZooParc Overloon

Beekse Bergen

Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar penseelzwijnen te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.