Dier van de Maand Doodshoofdaapje

Wie net als ik is opgegroeid met Pippi Langkous kent Meneer Nilsson; een ondeugend maar lief doodshoofdaapje wat niet van haar zijde wijkt. Doodshoofdaapjes zijn natuurlijk alleen in kinderboeken te houden als huisdier. Het zijn wel heel leergierige, slimme diertjes die best wel ondeugend kunnen zijn. Hun nieuwsgierigheid ontdek je vooral als je door een losloopgebied in een dierenpark wandelt en ze toch even in je binnenzak of tas willen kijken of er niet iets te halen valt. Het levert vaak heel leuke fotomomenten op. In het wild zijn er verschillende soorten te ontdekken, maar hier zet ik ze allemaal in het zonnetje als Dier van de Maand. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Apenheul

Uiterlijke kenmerken doodshoofdaapje

Naargelang het gebied waar de doodshoofdaapjes wonen, kunnen ze iets van kleur of tekening verschillen. Ook kan het ene aapje wat groter zijn dan het andere. Over het algemeen geldt dat ze tussen de 25 en 36 centimeter groot kunnen worden en 500 tot 1000 gram zwaar kunnen worden. Daar komt nog een staart van 35 tot 45 centimeter bij. Deze staart is heel handig om balans te houden tijdens het klimmen in de bomen. Deze aapjes hebben een korte, dichte en heel zachte vacht welke geel tot roodachtig van kleur kan zijn. Vooral op de rug, armen, handen en voeten zie je deze kleuren terug. De achterpootjes en schouders kunnen een grijzigere kleur hebben. De staart heeft weer een zwarte punt, terwijl deze bonte verschijning dan weer een gelige tot licht okerachtige buik heeft. Het kopje heeft een bijzondere tekening. Bovenop het hoofd is het zwart tot grijzig (soms wat groenig) van kleur, rond de ogen en oren is het koppie weer wit, dat geldt ook voor de keel en nek. Apenheul

Apenheul | GaiaZOO

Doodshoofd of eekhoorn?

De Nederlandse benaming voor dit type aapje is doodshoofdaapje, omdat men vindt dat de tekening op het kopje doet denken aan een schedel. In het Engels heten deze aan kapucijnaapjes verwante apen ‘squirrel monkeys’ wat zoiets als ‘eekhoorn aapje’ betekent.

Leefgebied doodshoofdaapje

Doodshoofdaapjes wonen in Zuid-Amerika en je kan ze werkelijk in allerlei landen tegenkomen. Daarom wordt er nog wel eens onderscheid gemaakt tussen bijvoorbeeld Peruaanse, Boliviaanse, Colombiaanse en andere type doodshoofdaapjes. Ze wonen het liefst in regenwouden, langs rivieren of in mangroves. Zolang er maar genoeg te eten te vinden is, is het eigenlijk goed. Je kan ze daarom soms ook op bosplantages in Latijns-Amerika vinden. Het liefst wonen ze in de bomen, waar ze zich met korte sprongen voortbewegen tussen verschillende takken of tot grote hoogte klimmen met hun sterke handen en voetjes. Maar zo nu en dan komen ze naar de bosgrond om eten te zoeken. Tussen de middag zal je hoog in de bomen moeten kijken, want het is heel normaal voor deze aapjes om een rustpauze te houden. WILDLANDS

Burgers’ Zoo | Apenheul

Lekkere hapjes

Doodshoofdaapjes zijn alleseters, omnivoren dus, en het maakt ze eigenlijk helemaal niet uit wat ze eten, als ze maar wat te eten hebben. Op het menu staan vooral vruchten, bessen, noten, zaden, bloemen, gom van bomen, knoppen van planten en bloemen, insecten, spinnen en kleine gewervelde dieren, zoals vleermuisjes. En als je dus in een regenwoud of mangrove woont, dan ben je altijd wel zeker van een lekker hapje! Apenheul

Sociaal leven & voortplanting doodshoofdaapje

Het zijn echte groepsdieren. Een kleine groep bestaat uit ongeveer tien dieren, maar er zijn ook grote groepen tot zo’n 300 aapjes gespot in het wild. Meestal houden ze het wat overzichtelijker met 30 tot 40 groepsleden. De reden dat ze in zulke grote groepen leven is dat ze zo veiliger zijn voor roofdieren. Groepen met andere apensoorten kun je ook in het wild tegenkomen. Ze waarschuwen en kletsen met elkaar via hoge tsjilpgeluiden. Let daar maar eens op als je in een dierenpark bent met doodshoofdaapjes; het klinkt net als tsjilpende vogeltjes. Doodshoofdaapjes zijn niet territoriaal, andere aapjes kunnen zich makkelijk aansluiten bij de groep of een eigen groep beginnen. Doodshoofdaapjes zijn zeer sociaal en tolereren elkaar goed. Behalve tijdens de paartijd, dan willen de mannetjes wel even aangeven wie het sterkst is, want alleen de dominante mannetjes mogen dan omgaan en paren met de vrouwtjes. Tijdens de paartijd in het droge seizoen kan een dominant mannetje meerdere vrouwtjes dekken. Na een draagtijd van ongeveer 152 tot 172 dagen werpt het vrouwtje meestal één jong (tweelingen zijn zeer zeldzaam). Vrouwtjes voeden de jongen op zonder het mannetje. Het jong klampt zich na de geboorte vast aan de rug van zijn moeder en wordt soms overgedragen op andere vrouwtjes van de groep. Oma bijvoorbeeld of een kinderloze tante. Zo kan moeders even alleen foerageren op de bosgrond. Apenheul

Apenheul

Status in het wild

Het ligt een beetje aan de ondersoort of een doodshoofdaapje kwetsbaar is in het wild of niet. Op zich zijn er van de meeste ondersoorten genoeg aapjes en hoeven we die niet extra te beschermen. De Colombiaanse doodshoofdaap echter heeft op de IUCN rode lijst de status van kwetsbaar gekregen. Dit betekent dat dit diertje uit het geslacht doodshoofdaapjes dus wel bedreigd wordt in zijn voortbestaan. Door de aapjes voor deze lijst niet op één hoop te gooien, kunnen ondersoorten beter beschermt worden. WILDLANDS

Doodshoofdaap in de dierentuin

In Nederland zijn er elf dierenparken waar deze lekkere dondersteentjes wonen. Ik heb hierbij geen onderscheid gemaakt tussen de Boliviaanse, Peruaanse of Groengrijze doodshoofdaap, zoals dit bij sommige parken netjes wordt aangegeven. Er zijn namelijk ook parken waar dit aapje gewoon te boek staat onder de verzamelnaam ‘doodshoofdaapje’. Omdat deze aapjes zo leuk zijn en niet snel iets zullen doen, lopen ze in een aantal parken gewoon los tussen de bezoekers. Let daarbij wel dat jij te gast bent in hun leefgebied en dat je dus de aanwijzingen van het park moet opvolgen. Apenheul

Doodshoofdaapjes wonen in:
Apenheul | Best Zoo | Dierenpark Hoenderdaell | GaiaZOO | Kabouterland | Koninklijke Burgers’ Zoo | Ouwehands Dierenpark | Uilen-dierenpark De Paay | Vogelpark Avifauna | WILDLANDS | ZooParc Overloon

Apenheul

Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar doodshoofdaapjes te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.