Dier van de Maand Rode vari

Een aantal jaren geleden bezocht ik in de herfst Park Berg & Bos en Apenheul in Apeldoorn. De kleuren van de herfst waren hier volop aanwezig en dat leverde bijzondere foto’s op van bewoners van Apenheul. Die dag stond ik voor het eerst heel dichtbij een rode vari. Althans, ik stond eronder, want deze rakker keek mij nieuwsgierig vanuit het roodbruine bos aan. Ik kende de zwart-witte variant beter, maar o wat vond ik deze vari ook mooi. Vooral die ogen… Met de herfst in het vooruitzicht is de rode vari voor september het Dier van de Maand. (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Apenheul

Uiterlijke kenmerken rode vari

De rode vari dankt zijn naam aan de mooie roodbruine vacht die hij over zijn hele lichaam heeft. Alleen het gezichtje, buik en de staart zijn donker. Op het hoofd bevindt zich vaak nog een wit plekje. Het gezichtje, de handjes en voetjes van de rode vari zijn zwart van kleur. De prachtige ogen hebben een gele kleur. Rode vari’s zijn het meest actief bij het ochtendgloren en bij de avondschemering. De vacht en kleur ogen bieden dan camouflage. De rode vari heeft een wollige staart, waarmee hij zich gemakkelijk in balans houdt bij het lopen in hoge bomen. Het lijf kan zo’n 53 centimeter lang worden, die staart maar liefst 60 centimeter. Mannetjes zijn bij deze halfaapjes iets kleiner dan vrouwtjes. Ze hebben een gemiddeld gewicht van 3,5 kilo. ARTIS

Dierenrijk | Apenheul

Twee soorten vari’s

De rode vari en de bonte vari (ook bekend als de zwartwitte vari of bonte maki) zijn de enige twee vari soorten. Vari’s behoren tot de lemuren, al zou je de rode vari soms ook gemakkelijk voor een beertje of hondje aan kunnen zien. De ringstaartmaki, bamboemaki, blauwoogmaki en kroonmaki behoren ook tot de zeer uitgebreide lemurenfamilie. Hoewel de rode en bonte vari beide vari’s zijn, zijn het toch twee aparte soorten. Er wordt daarom in dierenparken ook zorgvuldig voor gezorgd dat beide soorten niet met elkaar paren. Bijvoorbeeld door bij een gemengd verblijf van een soort alleen mannetjes te houden. Apenheul, bonte vari

Apenheul, blauwoogmaki | Apenheul, kroonmaki

Leefgebied rode vari

Er is maar één plek ter wereld waar rode vari’s in het wild voorkomen en dat is in Madagaskar. Dit eiland aan de oostzijde van Afrika huisvest heel veel bijzondere dieren, waar de lemuren het meest bekend van zijn. De rode vari leeft vooral in Natuurpark Masoala op het gelijknamige schiereilandje van Madagaskar, maar je kan ze eigenlijk overal aan de oostzijde van het eiland tegenkomen. In hun leefgebied vinden rode vari’s alle lekkere hapjes die op hun menu staan, zoals fruit, zaden en noten. Ook eten ze graag nectar en bloemen. Dat is handig, want daarmee helpen ze onbewust bij het bestuiven van fruitbomen en bloemen. Apenheul

Lekker schreeuwen en geuren afzetten

Wist je dat rode vari’s een aardig setje stembanden hebben? Ze hebben allerlei verschillende schreeuwen, grommen en brommen op hun repertoire staan waarmee ze andere vari’s kunnen waarschuwen voor indringers bijvoorbeeld, maar ook om aan te geven dat een gebied van hen is en om andere informatie door te geven. Net als ringstaartmaki’s laten rode vari’s ook geurstoffen achter door met hun geurkleuren langs bomen te wrijven. De geur geeft ook allerlei informatie af, zoals de leeftijd van de vari, het geslacht en of hij of zij wil paren. Een soort datingprofiel dus. Dierenrijk

Voortplanting en opvoeding rode vari

Bij rode vari’s zijn de dames de baas en de mannetjes ondergeschikt. Ze leven in groepen van zo’n 5 tot 16 dieren, bestaande uit vrouwen, mannen en kleintjes. Als een vrouwtje haar vruchtbare periode heeft bereikt, dan biedt het mannetje zichzelf aan haar aan. Hij zal proberen haar te verleiden door piepgeluidjes te maken. Zowel het mannetje als het vrouwtje verspreiden de zogeheten geurvlaggen om elkaar te lokken. Is er dan een paring van gekomen, dan werpt het vrouwtje na zo’n 3 maanden 2 tot 6 jongen. Zij werpt hen in een nest hoog in een boom (10 tot 20 meter). De jongen kunnen meteen zien en hebben een vacht, maar ze zullen wel totdat ze 7 weken oud zijn in het nest blijven. De jongen worden aan het begin van het regenseizoen geboren, omdat er dan veel te eten is. Dierenrijk

Ernstig bedreigd in het wild

Wist je dat de rode vari op de rode lijst van de IUCN de status ‘ernstig bedreigd’ heeft? De regenwouden waar de rode vari’s wonen op Madagaskar worden door zwerflandbouw illegaal gekapt. Hierdoor verdwijnt er een groot deel van hun leefgebied. Daarnaast wordt er voor hun vacht en vlees op ze gejaagd. Ook schijnt het heel populair te zijn om rode vari’s als huisdier te nemen. Door dit alles zijn er steeds minder rode vari’s in het wild te vinden. Dierenparken en milieuorganisaties doen van alles om deze dieren voor uitsterven te behoeden, zoals het Lemur Rescue Center op Madagaskar zelf. ARTIS

Rode vari in de dierentuin

In de Nederlandse dierentuinen kom je de rode vari niet zo vaak tegen. Het is vaker een de bonte (zwart met witte) variant of de ringstaartmaki die gehouden wordt. Er zijn vier parken waar je deze mooie dieren met hun prachtige roodbruine vacht en intense oogopslag kan bewonderen. Vaak wonen zij daar samen met andere maki’s, zoals ringstaartmaki’s, net zoals ze in het wild ook doen.
Dierenrijk

Rode vari’s wonen in:
Apenheul | ARTIS | Dierenrijk | Vogelpark Avifauna

Apenheul

Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar rode vari’s te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.