Genieten van Hans & Grietje in Efteling

Als ik in het Sprookjesbos van de Efteling ben en al dansend langs muzikale paddenstoelen mij dieper het bos in laat leiden, dan word ik altijd gegrepen door de heerlijke, kruidige geur van peperkoeken… De zoete verleiding is bijna niet te weerstaan en ik weet: het snoephuisje van de heks is hier vlakbij! Het sprookje van Hans & Grietje, zoals deze in Anton Pieck-stijl is bij mij al van kinds af aan een favoriet. Al durfde ik als klein meisje niet echt aan de deurklink van het tuinhekje te rammelen… (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries)

Hans & Grietje, sprookje Van Grimm

Het sprookje over Hans & Grietje werd door de Gebroeders Grimm in 1812 opgetekend (want ze hebben het verhaal niet zelf bedacht, maar gehoord en toen opgeschreven) en was te lezen in hun boek genaamd ‘Kinder- und Hausmärchen’, wat vrij vertaald ‘Kinder- en Huishoudverhalen’ betekent. Je kan je zo dus voorstellen wat voor een soort verhalen er allemaal in dat boek te vinden zijn. Sprookjes werden in die tijd vooral gebruikt als opvoedmiddel en om kinderen in het gareel te houden, maar bij het verhaal van Hans & Grietje komen de arme ouders ook eigenlijk niet heel goed van af. Zij laten hun kinders immers achter in een bos vol gevaren, omdat ze te arm zijn om voor ze te zorgen. Later veranderen de Gebroeders Grimm het verhaal enigszins waarbij de moeder ineens een stiefmoeder wordt en de vader wel voor zijn kindjes wil zorgen. Weer later zou je kunnen denken dat de heks en de stiefmoeder dezelfde persoon zijn (à la Sneeuwwitje), omdat de stiefmoeder op hetzelfde moment sterft als de heks. Voor kinderen zit er een ander moraal in het verhaal. Zij leren dat ze datgene waar ze bang voor zijn zelf kunnen overwinnen. En dat is toch ook een mooie boodschap van een sprookje.

Sprookje in een notendop

Wie het sprookje niet zo goed kent, zal ik het even in een notendop vertellen: er waren eens een man en een vrouw en die hadden twee kinderen genaamd Hans en Grietje. Zij waren zo arm dat ze niet voor de kinderen konden zorgen en lieten ze achter in het bos. Met broodkruimels probeert Hans nog de route uit te stippelen, maar dat wordt opgegeten door de dieren. Hans en Grietje komen aan bij een snoephuisje en hebben zo een honger dat ze van het huisje gaan eten (zonder te vragen, dat dan weer wel). De heks vindt de kinderen en sluit Hans dan op en mest hem vet met als doel hem op te eten. Grietje moet hem steeds weer volstouwen, maar ze bedenkt een list. Ze geeft Hans een stokje om naar de heks uit te steken in plaats van zijn vinger, waardoor ze denkt dat Hans nog steeds een mager scharminkel is. Op de dag dat ze besluit hem toch in de oven te stoppen, duwt Grietje haar in de oven. Ze bevrijdt Hans en ze gaan er samen weer vandoor, nadat ze in het huisje allemaal edelstenen hebben gevonden. Ze vinden hun weg terug naar huis waar hun vader dolblij op hen wacht.

Kleine vandaaltjes

Natuurlijk mag je helemaal niet zomaar van iemands huisje snoepen, zelfs niet als je heel veel honger hebt, want dat is vandalisme natuurlijk. Dat hebben Hans en Grietje dan wel weer geleerd. Ook zomaar bij vreemden naar binnengaan om iets te snoepen, is ook geen goed idee, voor je het weet loop je het risico zelf op het menu te staan. Wat ik dan weer echte Efteling humor vind, is dat in Efteling Bosrijk er een bankje staat met daarin gekerfd: Hans & Grietje waren hier. ‘De kleine vandaaltjes,’ zei ik tijdens ons weekend in Bosrijk, ‘ze kunnen ook nergens met hun handjes vanaf blijven.’ Of zou het hun manier zijn geweest om een herkenningspunt te maken om hun huis weer terug te vinden?

’Knibbel, knabbel, knuisje…’

‘…wie knabbelt daar aan mijn huisje?’ Als je aan het hekje rammelt, dan komt de heks dat toch maar weer keer op keer vragen. En dat doet zij al sinds 18 juni 1955. Dat is namelijk de dag dat het tafereel van Hans, Grietje, heks, snoephuis met tuin en limonadefonteinen, kat en vogel voor het eerst te bewonderen was in het Sprookjebos van Efteling. Het ontwerp is – hoe kan het ook anders – gemaakt door Anton Pieck, de techniek is van Peter Reijnders en de stem van de heks wordt verzorgd door niemand minder dan Wieteke van Dort. Het snoephuisje ligt tussen de Wolf en de Zeven Geitjes en Vrouw Holle in (ook twee heerlijke sprookjestaferelen waar ik echt lang kan staan genieten!) en is daarmee het dertiende sprookjestafereel op de route. Qua tafereel is het een van de eerste Sprookjes die werd toegevoegd aan het Sprookjesbos na de opening van Efteling.

Koek, snoep, taarten en pannenkoeken

Het huisje is echt een lust voor het oog, met zijn taarten, puddingen, pannenkoeken op het dak en grote krakelingen en suikerharten op de witte gevel. Er is zelfs een pad van suikergoed en dan de heerlijke limonadefonteinen! Je wil bijna over het muurtje springen om er een slokje van te nemen (wat de Peperkoekmannetjes in de Winter Efteling doen). Toch blijft iedereen liever bij het tuinhekje staan, want ja… die heks hè, daar hebben we dan geen zin in. Haar plagen mag wel, door aan die klink te rammelen. Ik vind het een van de heerlijkste taferelen door de kleuren, geuren, de fonteinen en dus die heks met haar kat die steeds naar buiten komen loeren. Het sprookje komt zo mooi tot uiting in de stijl van Anton Pieck. Zelfs na de renovatie blijft die stijl overeind. Dankzij de renovatie van 2016 hebben we nu wel een groter geureffect rondom het huisje en een vuureffect in de oven… Ook Hans & Grietje kregen een nieuw, angstiger uiterlijk.

Fotogeniek huisje

De snoeperige kleuren maken van het tafereel een fotogeniek geheel. Of het nu in de zon is of juist op een wat duistere winterse dag; het huisje blijft overeind. En ieder seizoen staat het huisje er door andere bloemen en decoraties er toch steeds heel anders bij. Overigens kan je er altijd heel leuke foto’s maken door net te doen of je een hapje van een taart neemt ofzo. En zeg nu zelf, deze foto’s moet je toch maken als je bij het huisje bent?