Dier van de Maand Roze pelikaan

Het verbaasd mij dat ik de roze pelikaan in de serie Dier van de Maand nog niet heb beschreven. Ik vind het namelijk heel mooie, bijzondere vogels (dat geldt ook voor andere pelikanensoorten). Vooral die keelzak vind ik heel intrigerend. Wat een vernuftig systeem om je hapje mee op te vissen. Daarnaast vind ik de kleuren van de roze pelikaan erg mooi en subtiel. Op basis van die kleuren zou je haast een mooie oogschaduwpalet willen samenstellen. Maar dat terzijde, want het in formatie zwemmen en samen drogen op de kant vind ik speciaal om naar te kijken. Het lijkt wel of pelikanen altijd alles samen doen! Of dat ook buiten de dierentuin is? Lees snel verder en je ontdekt het! (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries) Ouwehands Dierenpark

Uiterlijke kenmerken roze pelikaan

De roze pelikaan is eigenlijk een bont gekleurde pelikaan, waarbij roze als accent het meest voorkomt. Deze pelikanensoort is vooral te herkennen aan zijn zachtroze tot witte verenkleed. Volwassen roze pelikanen zijn vooral wit met perzikachtige, oranjeroze accenten. De borst is geel gekleurd, evenals de snavel (met een vleugje grijs) die uitloopt in een roodgetinte scherpe haak op de bovensnavel. Deze bovensnavel is een soort deksel voor de grote keelzak. Deze kan variëren in kleur van roze tot heldergeel en oranje. De korte poten en zwemvliezen zijn oranjeroze van kleur. De donkerbruine ogen van de roze pelikaan worden omringd door kale geelroze huid. Het kuifje bovenop het hoofd is ook lichtroze. Wanneer de vleugels worden uitgeslagen zie je de prachtige zwarte accenten in het verenkleed. Tijdens de broedtijd worden deze kleuren allemaal een stuk helderder om zo vrouwtjes te imponeren. De roze pelikaan is een van de grootste vliegende vogels. De spanwijdte kan reiken 230 tot 360 centimeter. De vogel zelf kan een lengte tussen de 148 en 175 centimeter bereiken, hierbij zijn de mannetjes groter en zwaarder dan vrouwtjes. Het gewicht ligt ergens tussen de 5 tot 15 kilogram. De snavel kan 29 tot 47 centimeter lang worden. Jonge pelikanen zijn bruingrijs van kleur, zo vallen ze namelijk minder op in het nest. Pelikanen kunnen zo’n 50 jaar oud worden. ARTIS

AquaZOO Leeuwarden | Ouwehands Dierenpark

Leefgebied roze pelikanen

Er zijn veel gebieden waar je roze pelikanen in het wild kan tegenkomen. Zo komen ze voor in het zuidoosten van Europa, in Rusland, West- en Centraal-Azië en het grootste deel van Afrika. Hier komen ze vaak samen als het in andere gebieden te koud wordt. Het liefst woont deze pelikanensoort in meren, rivierdelta’s, baaien, moerassen en rondom binnenzeeën. Eigenlijk overal waar een lekker hapje te vangen is. Het maakt ook niet uit of het zoetwater of zoutwater is. Het leefgebied kan wel verschillen van groep tot groep naargelang het leefgebied wat ze bevolken. Zo houden Afrikaanse en Indische populaties het liefst van het strand, terwijl de Europese roze pelikanen zich het liefst ophouden in rivierdelta’s. AquaZOO Leeuwarden

Ouwehands Dierenpark | ARTIS

Zwemmen en vliegen

Dankzij de flippers en hun lichte bouw kunnen roze pelikanen heel goed drijven en zwemmen. Ze zijn daarom vaak op het water te vinden (ook om te vissen). Vliegen kunnen ze ook goed, al hebben ze wel weer het water nodig om op te stijgen. Ze rennen als het ware over het water en strekken daarbij hun imposante vleugels. Ze kunnen heel goed zweven en maken gebruik van luchtstromen om lange afstanden af te leggen. Daarnaast hebben ze een krachtige, trage vleugelslag waarmee ze moeiteloos kunnen vliegen. Roze pelikanen vliegen (en zwemmen) vaak in een V-formatie of in een waaier om zo energie te besparen. Iets wat we in het wielrennen ook vaak zien met tegenwind. De voorste pelikaan laat zich na een tijdje afzakken naar de achterste linie. Door kop over kop te vliegen, besparen ze de meeste energie en kunnen ze lange afstanden afleggen. Water vormt ook weer de landingsbaan voor de roze pelikanen, ze landen dan met hun poten vooruit, zodat ze soepeltjes in het water terecht komen. Tijdens de trek naar warmere oorden worden pelikanen vaak vergezelt door andere vogels, zoals ooievaars en roofvogels. Ouwehands Dierenpark

AquaZOO Leeuwarden

Vis op het menu

Aan het einde van de snavel van een pelikaan zit een mooi haakje. Ideaal om mee te vissen natuurlijk. De grote keelzak is ook heel handig bij het vissen. Roze pelikanen kunnen hun prooi heel doorslikken tot 1,85 kilogram groot. Iedere dag eet een pelikaan zo’n 900 tot 1200 gram vis. Het jagen gebeurt vaak in groepen, waarbij ze in een hoefijzervorm de vissen opdrijven. Door met de vleugels op het water te slaan, komen de vissen naar het oppervlak. Dit is belangrijk, omdat een roze pelikaan door zijn bouw niet kan duiken. Maar wel heel goed scheppen! De keelzak werkt als een groot schepnet waarbij water (tot 12 liter!) en vis wordt gevangen. Met het snavelpuntje pikken ze een vis uit hun keelzak, gooien deze omhoog en vangen de vis weer op door deze heel door te slikken. Ouwehands Dierenpark

Sociale vogels

Pelikanen zijn echte groepsvogels. Ze vormen grote groepen die in Afrika wel eens duizenden vogels groot kan zijn, wanneer allerlei groepen bij elkaar komen. Er is geen rangorde in een kolonie roze pelikanen, wel zijn er natuurlijke leiders. Rusten doen ze ook in grote getalen, waarbij er een aantal dieren alert blijven om gevaren te spotten. Niet dat pelikanen zoveel natuurlijke vijanden heeft, behalve de mens dan. Jonge vogels kunnen nog wel eens ten prooi vallen aan roofvogels, dus die worden extra beschermd. Een zwerm pelikanen bestaat uit verschillende families, bestaande uit mannetjes, vrouwtjes, oudere dieren en jonge vogels. Er is weinig agressie, maar heel soms wordt er wel gevochten met de punten van de snavels. Ouwehands Dierenpark

ARTIS | AquaZOO Leeuwarden

Voortplanting en broedtijd roze pelikaan

De broedtijd vindt plaats van mei tot en met juli. De mannetjes doen dat zeer hun best om op te vallen bij de vrouwtjes. Zij kiezen namelijk hun partner uit. Het vrouwtje en mannetje zonderen zich even af om vervolgens weer deel uit te maken van de groep. Toch wijken de twee niet meer van elkaars zijde en gaan over tot het bouwen van een nest. Hierbij zoekt zij ook weer het perfecte plekje uit. Pas als de beste broedplek gevonden is, zullen de twee paren. Hij gaat daarna op zoek naar nestmateriaal waarmee zij dan weer het nest kan bouwen. De roze pelikaan legt vaak één tot drie eieren per nest, waarvan ze er één per dag legt. Beide ouders broeden op de eieren, maar het vrouwtje doet dit het meest. Slapen doet zij ook op het nest met het mannetje vlak in de buurt (of andersom). Het broeden zelf duurt zo’n 29 tot 32 dagen. De kuikens zijn kaal als ze geboren worden, maar binnen enkele dagen tot twee weken beginnen de veertjes zich al te ontwikkelen. Na veertien dagen verkent het jong al een beetje het gebied buiten het nest en een week tot twee later worden er crèches gevormd van kuikens. Een paar volwassen dieren beheren deze crèches, zodat de ouders zelf eten kunnen vinden. Ze voeden hun eigen kuikens in de crèches. Als de pelikaankuikens zo’n twee maanden oud zijn, gaan ze al zelf op zoek naar eten. Met 70 dagen oud kunnen ze al vliegen en staan ze helemaal op de eigen flippers. AquaZOO Leeuwarden

AquaZOO Leeuwarden | Ouwehands Dierenpark

Status in het wild

Hoera! Roze pelikanen worden niet bedreigd in het wild. Dat komt ook doordat ze een groot gebied hebben om te leven en anders trekken ze er wel op uit om een ander stukje water te vinden. Niet bedreigd betekent niet dat ze geen last hebben van klimaatveranderingen, verkleining van het leefgebied en overbevissing of vervuiling. De status van deze pelikanen wordt uiteraard goed in de gaten gehouden.
ARTIS

Roze pelikanen in de dierentuin

De roze pelikanen wonen in verschillende dierenparken in Nederland. Ze wonen altijd in groepen en in een waterrijk gedeelte van zo een park. Het allermooiste vind ik het als pelikanen samen gaan zwemmen, hoe sierlijk ze de leider volgen door het water. Dat is echt een mooi gezicht. Sommige dierenparken hebben ook andere pelikanen om te bewonderen, zoals kroeskoppelikanen, roodrugpelikanen en brulpelikanen. Deze watervogels zullen zeker ook een keer centraal staan in Dier van de Maand! AquaZOO Leeuwarden

Roze pelikanen wonen in:
AquaZOO Leeuwarden | ARTIS | Best Zoo | Dierenpark Hoenderdaell |Koninklijke Burgers’ Zoo | Ouwehands Dierenpark | Van Blanckendaell Park

Ouwehands Dierenpark

Ontbreken er dierentuinen in dit lijstje waar roze pelikanen te bewonderen zijn? Laat het mij weten door middel van een berichtje via het contactformulier of een reactie onder dit artikel. Het gaat hier alleen om dierentuinen in Nederland.