Thee: drank van de rijken

Wist je dat er in Nederland gemiddeld 100 liter thee per jaar per persoon wordt gedronken? Dat is toch per dag zo’n twee koppen van dit stomende goudgele vocht. Voor de Tweede Wereldoorlog was dit aanzienlijk meer (rond de 200 liter) omdat men nog niet zo bekend was met koffie. Iedereen dronk thee: mannen, vrouwen, kinderen… Je kunt thee op verschillende manieren drinken, namelijk met melk, suiker, schuifje citroen of honing. Hoewel thee nu beschikbaar is voor iedereen het heel lang een drank van de edelen geweest – maar liefst tot de 18e eeuw. Want thee was erg duur.



Theehuizen
Wanneer je een kasteeltje of landhuis bezoekt, word je ook vaak rondgeleid langs het theehuis in het bijbehorende of nabijgelegen park. In een theehuis werd – zoals de naam al doet vermoeden – louter thee geschonken in delicate kopjes. Uiteraard kon men er iets lekkers bij krijgen. Een bezoek aan een theehuis was alleen weggelegd voor rijke mensen. Thee was erg duur omdat het van zeer ver moest komen. En voordat het met de schepen uit China naar Nederland was vervoerd, werden de prijzen aardig opgedreven. Tot 1602 werd thee ingevoerd met speciale zeilboten door voornamelijk de Portugezen. Nadat zij de havens dichtgooiden, startte Nederland in 1602 de Verenigde OostIndische Companie (VOC) en begon zelf te handelen met de Oost. Uiteindelijk leverde dat ook eigen theeplantages op.

China
De bakermat van thee is echter China. Hier wordt al zo lang thee gedronken, dat de oorsprong bijna niet te achterhalen is. Wel weet men dat het de Portugezen waren die de drank als eerste ontdekten van de andere zeevarenden Europeanen. Zij vonden het op hun reizen naar Japan – die het weer bij de Chinezen hadden ontdekt. De Nederlanders leerden thee dus kennen via de Portugezen en gingen met hun eigen schepen zelf de theehandel in. Deze kooplieden haalden de thee uit Batavia, waar het vanuit China naar toe gebracht werd. Omdat dit toch wel een beetje duur en gevaarlijk werd, startte men eigen plantages op Java en Sumatra. De Britten vonden dit een goed idee en legden ook plantages aan in de eigen koloniën, namelijk India en Sri Lanka. Hierdoor werd thee toegankelijker voor meer mensen.

Cha
Wil jij ook een kopje cha? Cha is namelijk de oorspronkelijke naam voor thee. De naam ‘thee’ is een verbastering van hoe de Chinese havenarbeiders de cha noemden. Zij noemden de drank namelijk ‘te’. Hier komt ook het Engelse ‘tea’ vandaan. Veel thee is overigens ook vernoemd naar waar de plant verbouwd werd. Zo komt Darjeeling uit het Himalayagebergte en Ceylon thee uit Sri Lanka (wat toen Ceylon heette).

Blaadjes & heet water
Heel oneerbiedig gezegd is thee niet meer dan blaadjes van de theeplant getrokken in heet water. Deze blaadjes worden met de hand geplukt – nu nog steeds. Zo weet men zeker dat de theeblaadjes aan de beste kwaliteit voldoen. Daarnaast zijn er blaadjes die eerder worden geplukt dan andere. Bijvoorbeeld voor de witte thee: deze thee is niet wit van kleur, maar wordt gemaakt van de allereerste nieuwe, jonge blaadjes aan de plant. Daarom is er ook groene of zwarte thee. Ook dat heeft te maken met de manier waarop de blaadjes worden behandeld en verwerkt na het plukken. Zo wordt groene thee van dezelfde bladeren van de theeplant als waar zwarte (of gewone) thee van wordt getrokken, alleen hebben de blaadjes voor groene thee nagenoeg geen fermentering ondergaan tijdens de productie, ze worden na het plukken alleen even vlug gestoomd. Daarna worden de blaadjes bij een lage temperatuur gedroogd. Je zou kunnen zeggen dat het de meest pure en vooral ‘rauwe’ theeblaadjes zijn.

Niet alle thee is thee
Wist je dat kruidenthee, zoals rooibos of kamillethee, eigenlijk geen thee zou mogen heten? Met thee wordt namelijk de Chinese (zwarte, groene of witte) thee bedoeld, die afkomstig is van de theeplant. Rooibos of kruidenthee waaraan geen blaadjes van de theeplant is toegevoegd is dus eigenlijk iets anders. Tegenwoordig bedoelen we met thee het trekken van kruiden, bloemen, vruchten en dergelijke in heet water.

Theïne
Het wordt theïne genoemd, maar het is eigenlijk eenzelfde stof als cafeïne. Aangezien het voorkomt in thee koos men ervoor om het theïne te gaan noemen. Als je thee drinkt, omdat je de opwekkende eigenschappen van koffie niet kunt verdragen, is het verstandig kruidenthee zonder zwarte, groene of witte thee te drinken. Hoewel witte thee het minste theïne bevat, geeft dit wel hetzelfde effect. En wist je dat een kop groene thee net zoveel theïne kan bevatten als er cafeïne in een kop koffie zit?

Dorstlesser
Aan de lijn of moet je gewoon meer drinken? Dan is thee de ideale dorstlesser. Wanneer je thee zonder suiker drinkt bevat het geen calorieën en dat is ook ideaal voor de lijn. Dat geldt eigenlijk voor alle soorten thee. Groene thee helpt overigens ook mee aan de vetverbranding in het lichaam. Nog een reden om deze thee te drinken. Vind je groene thee te bitter? Kies dan eens voor een variant met framboos, citroen, cranberry of granaatappel. Drink smakelijk!