Kijk maar naar het vogeltje!

Eén van mijn hobby’s is fotograferen. Het liefst leg ik alles vast wat ik mee maak, zie of doe. Gelukkig is het dankzij digitale fotografie ook mogelijk om alles en altijd overal een kiekje van te schieten. Bijvoorbeeld met je mobiele telefoon, digitale camera of een digitale spiegel reflex. Je zou bijna vergeten dat we hiervoor eerst een rolletje film in een camera moesten doen en deze – nadat je je foto’s had gemaakt – moest laten ontwikkelen en afdrukken. Zo moest je soms dagen wachten totdat je het resultaat in handen had. Nu kunnen we het resultaat al zien op de camera zelf en rennen we met de camera naar de computer om alles binnen te halen. Fotograferen was nog nooit zo makkelijk en leuk. Vooral voor hobbyisten met kennis van zaken, zoals ik. Daarom is het juist zo leuk om even stil te staan bij fotografie!



Spelen met licht
Het woord fotografie is afgeleid van de Griekse woorden photos (licht) en graphein (schrijven. Letterlijk vertaald betekent fotografie dus schrijven met licht. Je maakt namelijk gebruik van licht om het onderwerp van je foto vast te kunnen leggen. De term werd in 1839 voor het eerst geïntroduceerd. Rond deze tijd werd ook voor het eerst een foto gemaakt. En dat terwijl de twee belangrijkste bestanddelen voor fotografie al lang bestonden: namelijk een camera om het beeld te vangen en de chemicaliën om dat beeld te fixeren op papier of karton. De eerste foto nam ook qua nemen nogal veel tijd in beslag: er was maar liefst 8 uur belichtingstijd voor nodig.

Leonardo da Vinci
De camera werd eigenlijk al uitgedacht door wetenschapper en kunstenaar Leonardo da Vinci in 1490. In zijn schetsboeken tekende hij een camera obscura (Latijns voor donkere kamer). Dit is een verduisterde doos waarbij in een wand een klein gaatje wordt gemaakt – later met lens – waardoor het invallende licht een afbeelding van de buitenwereld op de andere wand werpt. Maak je in deze wand een doorzichtig vlak dan kun je aan de buitenkant – weliswaar op zijn kop – deze afbeelding zien. Door spiegeltjes aan te brengen, werd de afbeelding weer rechtop gezet. Dit principe lag aan de basis van de huidige fotocamera.

Kunstenaars
Hoewel belangrijke gebeurtenissen uiteraard werden vastgelegd door professionele fotografen – zoals de eerste presidentiële campagne van Abraham Lincoln – was fotograferen niet echt populair onder de gewone mensen. Het was immers een erg kostbare hobby. Daarnaast legden veel kunstenaars van alles op realistische wijze vast op het witte doek. Kunstenaars konden heel wat geld verdienen door het maken van portretten of als anatomisch tekenaar bij de medische faculteit. Toch kwam er steeds meer vraag naar beter beeldmateriaal voor educatie en snellere methodes om gebeurtenissen realistisch vast te leggen. Daarnaast werd er in de industrie steeds meer gebruik gemaakt van machines en chemicaliën. Door deze vraag en ontwikkelingen kon de fotografie zijn belangrijke plaats in de wereld innemen.

Gevoelige plaat
We hebben het vaak nog over dat een beeld op de gevoelige plaat wordt vastgelegd. Dit komt van de eerste beginselen van de fotografie. Allereerst werden de beelden op een tinnen plaat gevangen, waarna met chemicaliën het beeld gefixeerd werd. Daarna kon het met een drukpers worden afgedrukt. Dit kostte veel tijd en was een secuur werk. Kodak – welke fotografie voor iedereen bereikbaar maakte – ontwikkelde rond de eeuwwisseling de filmrol en het negatievenrolletje, waarmee je eenvoudig meerdere afdrukken kon maken van één afbeelding. Ook de Polaroid camera (1947) was zeer populair doordat je direct de foto’s in handen had.

Nieuws
Doordat fotograferen gemakkelijker en toegankelijker werd voor een groter publiek werd het al snel populair. Vooral in de journalistiek! Kranten huurden fotografen in om verslag te doen in beeld van bijvoorbeeld de Krim-oorlog. In 1870 gebruikte William Henry Jackson foto’s van Yellowstone om zo de Amerikaanse senaat te overtuigen van de noodzaak deze wildernis te behouden. Hierdoor werd het een nationaal park.

Leuk voor later
Het maken van foto’s geeft je de mogelijkheid om leuke gebeurtenissen vast te leggen ‘voor later’ en in te plakken in diverse fotoalbums of om af te drukken en aan de muur te hangen. Door de komst van digitale fotografie is het inplakken van foto’s een beetje in het gedrang gekomen. Alhoewel: je kunt natuurlijk je foto’s digitaal inplakken en laten afdrukken. Dat is ook leuk voor later (en voor nu!).

Kijk maar naar het vogeltje!
Maar waar komt dat vogeltje dan vandaan? In ieder geval zat er nooit een vogeltje in de camera. De uitdrukking is ontstaan toen de fotograaf nog een zware camera op een statief had en zelf onder een doek moest kruipen om de foto te kunnen maken. In die tijd was een langere belichtingstijd nodig. Om bewogen foto’s te voorkomen, moest je dus lang stil zitten. Om er voor te zorgen dat mensen en kinderen goed in de lens bleven kijken zette de fotograaf een opgezet vogeltje op de camera. Hij zei natuurlijk niet dat het een opgezet vogeltje was, maar dat het weg zou kunnen vliegen als je bewoog. Dit hielp mensen lang stil te zitten. Een ander voordeel is dat mensen direct in de lens keken. Dus kijk eens naar het vogeltje…!