Natuurbrug Kempengrens: ‘Een mooie dag voor het dierenbos’

Woensdag 19 november 2014 was een bijzondere dag. Ik stapte ‘s middags in de auto op weg naar de Brabantse Kempen. Net over de grens met België ligt daar namelijk een zeer unieke natuurbrug. De naam: Ecoduct Kempengrens. Met drie seconden ben je er onderdoor en vervolg je je weg naar Antwerpen. Maar we nemen even veel meer tijd om stil te staan bij (en op) dit prachtige project. Want hoe vaak mag je in je leven nu op een ecoduct rondwandelen?


Verbinding
De nieuwe natuurbrug verbindt de Vlaamse met de Noord-Brabantse Kempen, waardoor er een natuurgebied is ontstaan, vergelijkbaar met de Veluwe. Hoewel de brug er nog zanderig en wat kaal bij ligt – hij moet immers nog begroeien – hebben verschillende dieren het pad al gevonden. In het zand zijn al wat sporen gevonden. 19 november was de officiële opening van het imposante bouwwerk. Tijd om mijn nieuwe regenlaarzen aan te trekken en de Kempen in te trekken, want de opening van zo een mooi project ga je natuurlijk groots vieren.

Gezellige, warme tent
Vertegenwoordigers van de Vlaamse en Noord-Brabantse overheid, maar ook Rijkswaterstaat en diverse andere betrokkenen waren bijeengekomen in een gezellige tent, waarbij het aan warmte en gastvrijheid zeker niet ontbrak. De tent vormde tevens de plek waar de officiële toespraken werden gehouden. Yolande van der Meulen (directeur Natuur en Milieu provincie Noord-Brabant), Laurens Hermans (afdelingshoofd Wegen en Verkeer Antwerpen) en Rick Röttger (gedeputeerde Antwerpen) hielden inspirerende toespraken, terwijl de natuurbrug als een stille getuige op de achtergrond lag. Later opende zij gezamenlijk de natuurbrug door de vleermuiskelder in het talud te onthullen.


Opening Vleermuiskelder met op de tweede foto van links naar rechts: Rick Röttger, Laurens Hermans en Yolande van der Meulen

Uniek project & unieke samenwerking
Maar wat maakt de natuurbrug Kempengrens nu eigenlijk zo een uniek project? Het is een wereldprimeur. Ten eerste doordat het volledig tot stand is gekomen door een zeer hechte samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen. Om praktische en juridische redenen is er in 2009 voor gekozen om de brug geheel op Vlaams grondgebied te plaatsen. Het ontwerp is door de Vlamingen verzorgd, maar wel geheel in samenwerking met de Brabantse betrokkenen. Ook de financiën van de 7,7 miljoen euro kostende brug is geheel eerlijk door beide overheden betaald. In juni ontvingen de samenwerkende partijen in Kopenhagen de IENE-award, een prestigieuze prijs, voor de voorbeeldige Belgisch-Nederlandse samenwerking in dit project.

60 meter breed, vol biotopen
De samenwerking is uniek geweest, maar de uitvoering ook. De brug is maar liefst 60 meter breed! Hiermee is het één van de breedste natuurbruggen in Nederland. Daarnaast wordt het ingericht met vijf verschillende ecotypes:
- natte tot vochtige vegetatie met poelen en afgeschermd met stobben voor amfibieën en insecten van vochtige biotopen;
- bloemrijke ruigte voor insecten;
- grazige vegetatie voor de das en grote grazers;
- hei schrale vegetatie met open zand en kleine struikjes aan de randen voor insecten en reptielen;
- beschutte struweelvegetatie voor zoogdieren.
Dat betekent dat alle dieren, zoals zandloopkevers, sprinkhanen, veldkrekels, zandbijen, vlinders (Heideblauwtje), gladde slangen, levendbarende hagedissen, heikikkers, vinpootsalamanders, nachtzwaluwen, boomleeuweriken, zwarte spechten, wespendiefjes, boompiepers en allerlei kleine en grote zoogdieren zich thuis zullen gaan voelen op de natuurbrug en er misschien wel (tijdelijk) gaan wonen.

Brug van samensmelting
De natuurbrug brengt niet alleen de Kempen en de dieren weer nader tot elkaar, maar heeft ook de mensen achter het project nader bij elkaar gebracht. En dat alles samen maakt het project zo ontzettend bijzonder. Na de officiële opening kregen alle aanwezigen nog een tip: als je zo op de brug loopt, doe dan net als een amfibie of gedraag je als een hert. Een goede tip om echt van de brug te kunnen genieten.

Een bijzonder kijkje op de natuurbrug
Het verkeer raasde over de A67 terwijl we – gewapend met zaklantaarn – gebukt door een tunneltje liepen naar de andere kant van de weg. Eenmaal weer boven de grond zie je dat je een flink stuk hebt afgelegd van de ene naar de andere kant. Meteen wordt daarmee duidelijk waarom natuurbruggen zo belangrijk zijn. Wij liepen in een tunneltje… de meeste dieren moeten zien hoe ze de snelweg zonder problemen oversteken. De brug nam een lange, nu nog zanderige, aanloop naar boven en eenmaal met je voeten in het zand zou je even vergeten waar je bent. Als iemand je er geblinddoekt had gedropt, zou je even denken dat je in de duinen stond. Alleen het geraas van de auto’s, geheel in de verte, geeft je enigszins het gevoel van een bewoonde wereld. Verder is het alleen maar zand, omgevallen bomen (onderdeel van de biotopen en habitats die op de brug gecreëerd worden) en stenen. En verder alleen maar boomtoppen van de Kempen, zo ver het oog reikt!



Ruimte voor de dieren
Op de brug werd er meer verteld over de totstandkoming van het prachtige project, terwijl we op zoek gingen naar bunzing pootjes en over de rand mochten loeren naar de onderliggende weg. Terwijl we de bijzondere wereld ontdekten op de bovenkant van de natuurbrug kreeg ik inderdaad het gevoel hoe het moet zijn als hert of kikker… wat een vrijheid en wat een uitzicht! Heel veel dieren gaan hier heel blij mee zijn. Na afloop liep ik naar de auto en wierp nog een blik op Ecoduct Kempengrens en voelde ik mij heel trots dat twee landen zoveel voor de dieren hebben gedaan. De volgende keer dat ik via de A67 van Eindhoven naar Antwerpen rij zal ik een beetje vaart minderen, zodat ik weer stil kan staan bij deze bijzondere dag.