Chocolade: om blij van te worden

Chocolade. Het is zoet, romig en gewoon heerlijk. In de boeken van Harry Potter is het een geneesmiddel om je beter te voelen. Dat is eigenlijk niet zo vreemd, want chocolade geeft je een blij gevoel (en werd heel vroeger ook als geneesmiddel voorgeschreven). Dat komt door drie stoffen: cafeïne, magnesium en fenylethylamine. Deze laatste geeft je een blij gevoel, alsof je verliefd bent. En magnesium helpt bij PMS (premenstrueel syndroom).



Cacaobonen als betaalmiddel
In Europa is chocola pas sinds 1521 bekend. In dat jaar zeilde de Spanjaard Hernando Cortez naar Mexico om het te veroveren. Hier ontdekte hij een goddelijke drank, gemaakt van de cacaoboon. In Zuid-Amerika werd de cacaoboon ook gebruikt als betaalmiddel. De wisselkoers voor één slaaf bedroeg 100 cacaobonen. Omdat de Azteken Cortez aanzagen voor de reïncarnatie van hun god Quetzalcoat, werd hij overladen met cacaobonen. En als extraatje een heerlijk recept voor chocolademelk.

Exclusief tintje
De Spanjaarden hielden de chocoladedrank tot aan de zeventiende eeuw voor zichzelf en hun koloniën, waar cacaoplantages werden aangelegd. Je kon het wel krijgen in Spanje, maar daar moest je veel geld voor betalen. Zo kreeg de chocolademelk een zeer exclusief tintje. Totdat het geheim uitlekte en zich over Europa verspreidde. Met de opkomst van de handel, namen de Engelsen en Hollanders de cacaobonen op in het handelsassortiment. Dokters moedigden aan om chocolademelk te drinken, want het zou niet alleen beschermen tegen ziektes, maar ook het leven aanzienlijk verlengen.

In de bonen
Cacao groeit het beste in landen rondom de evenaar. Daar ligt de temperatuur constant tussen de 20°C en 35°C en valt er regelmatig regen. Ongeveer de helft van de cacao-oogst komt uit West-Afrika (Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen), de andere helft is afkomstig uit Zuid-Amerika (Mexico, Venezuela, Equador en Brazillië). Een klein gedeelte komt uit Indonesië en Maleisië. Het oogsten duurt enkele maanden, omdat niet alle cacaovruchten tegelijk rijp zijn. Het plukken gebeurt met de hand, maar de vruchten worden met hakmessen opengeslagen om zo de bonen te bevrijden. De bonen met het achtergebleven vruchtvlees worden in bakken of bananenbladeren te broeien en gisten gelegd. Dit proces heet fermenteren, waarbij het vruchtvlees langzaam wegrot en de bonen een betere smaak krijgen. Daarna worden de bonen te drogen gelegd in de zon.

Chocoladefabriek
Ken je het verhaal van Sjakie en de Chocoladefabriek? Daar had je een heuse rivier van chocolade door het bedrijfspand lopen. Helaas gaat dat in echte fabrieken toch een beetje anders. Om van cacaobonen chocola te maken worden de bonen eerst in de fabriek gezeefd, zodat takjes en steentjes worden verwijderd. Daarna worden de bonen gebrand in draaiende trommels. De gebrande bonen worden gebroken, de doppen verwijdert en de kern vermalen tot een vloeibare cacaomassa. Dit is de basis van de chocola. Het belangrijkste deel van het productieproces is het concheren van de cacaomassa. Vervolgens wordt de cacoamassa geconcheerd. Concheren is afgeleid van het Spaanse ‘concha’, wat schelp betekent. De cacaomassa wordt namelijk in schelpvormige, verwarmde machines gegoten. Hierin wordt de chocola twee tot drie dagen bewerkt om de massa haar ideale mengsel, smaak en smeltpunt te geven. Overigens kun je van de cacaomassa alleen kun geen chocolade maken, daarom wordt er nog suiker, extra cacaoboter, melkpoeder en eventueel andere ingrediënten toegevoegd.

Lekkernijen
Na het concheren wordt de chocolade in de tempereermachine overgegoten. Daarin wordt de chocola al roerend teruggebracht tot 32°C. Dan is de chocola klaar om in de vormen gedaan te worden. Aan deze vormen kunnen nog spikkels, noten of vruchten worden toegevoegd, chocola eroverheen en wachten maar. Zodra het is gehard, is de chocola klaar om opgegeten te worden.

Boter
Een bijproduct van cacao is cacaoboter. Een dikke witte massa die in de cosmetica veel wordt toegepast tegen uitdrogen van de huid. Het is een populair (basis)ingrediënt van lippenstift, lippenbalsem en crèmes.

Raw food
Wist je dat chocolade (en dan met name de hele pure chocolade met zo min mogelijk toevoegingen) behoort tot de zogeheten raw foods? Dat komt doordat het veel gezondheid bevorderende eigenschappen heeft. Naast een hoog gehalte aan magnesium kan pure cacao zelfs goed zijn voor hart- en bloedvaten.