Sint Maarten: lampionnen, liedjes en snoepjes

Sint Maarten, Sint Maarten, de koeien hebben staarten. De meisjes hebben rokjes aan. Daar komt Sint Martinus aan. Ken je dit liedje? Dan heb je vast Sint Maarten gevierd. Dit feest - gevierd op de sterfdag van de heilige Sint Maarten van Tours - wordt gevierd in Noord-Frankrijk, België en Nederland. Kinderen gaan met hun zelfgemaakte lampionnen langs de deuren en zingen liedjes in ruil voor een traktatie. Iets te snoepen bijvoorbeeld of een mandarijn. Haal jij ook voor 11 november wat lekkers in huis? Want 11 november is de dag waarop mijn lichtje schijnen mag.



Gedeelde mantel
Sint Maarten is geboren in Hongarije en was bekend over vele streken van Europa. Hij zat in het Romeinse leger, omdat zijn vader ook bevelhebber in datzelfde leger was. Op een dag – hij was gelegerd in Gallië – kwam hij een bijna naakte bedelaar tegen bij de stadspoort van Armiëns. De bedelaar vroeg om een aalmoes, maar Maarten had geen geld bij zich. Het enige wat hij kon geven was kleding. Maar aangezien je als Romeinse soldaat niet je hele uniform mag weggeven, nam hij zijn zwaard en sneed zijn rode mantel door de helft en gaf dat aan de bedelaar. De katholieke kerk kreeg hier lucht van en lijfde Maarten in. Maarten verliet het leger, liet zich dopen en werd later zelfs bisschop. Na zijn dood is hij heilig verklaard. Het Sint Maartenfeest is eigenlijk een religieus feest, maar deze link is over de eeuwen heen eigenlijk verdwenen.

Beschermheilige
Sint Maarten is de beschermheilige van de stad Utrecht. Het wapen van de Domstad bestaat uit een rood vlak en een wit vlak diagonaal op elkaar geplaatst. Dit symboliseert de doorgesneden mantel en het witte onderkleed wat Sint Maarten droeg in zijn legende. Of Sint Maarten ooit in Utrecht is geweest, is niet met zekerheid te zeggen. Hij is wel belangrijk voor de stad, omdat in de 7de eeuw na Christus er een kerkje werd gebouwd door de Frankische vorsten in Utrecht. Dit kerkje werd opgedragen aan de belangrijkste heilige: Sint Maarten. In de stad zijn veel taferelen te zien die met het delen van de mantel te maken heeft. Maar ook tafereeltjes uit steen gehouwen (zoals aan de Oude Gracht) van kinderen met lampionnen laten de verbintenis van Utrecht met Sint Maarten zien.

Lampionnen
Op 11 november gaan de kinderen de straat op met vaak zelfgemaakte lampionnen. Deze lampionnentraditie kan ontstaan zijn uit het verhaal van Stingy Jack. Ook kan het rondwandelen met de lichtjes te maken hebben met een heidens vruchtbaarheidsritueel of met een bedelritueel, waarbij arme mensen slechts verlicht met een kaars van deur tot deur gingen voor wat te eten. Nu gaan kinderen eigenlijk ook met dit doel de straat op. In groepjes, verlicht met lampionnen, gaan zij van deur tot deur en zingen daar een Sint Maarten liedje in ruil voor iets te snoepen of een stuk fruit. Vroeger waren dit religieuze bedelliedjes, maar dat is al heel lang niet meer zo.

Zelf gemaakt
Je kunt natuurlijk een lampion kopen, maar zelf maken is veel leuker. Veel kinderen doen dit op school, maar ook thuis heb je in een middagje een leuke lampion in elkaar geknutseld. Gebruik als basis eens een lege fles drinkontbijt of het bakje van een puddingtoetje. Succes gegarandeerd.
Tip: koop een lampionstokje waar een led-lampje in is verwerkt. Dit geeft veel licht, maar wordt niet warm. Zo is de lampion beschermd tegen vlamvatten. Deze lampionstokjes zijn verkrijgbaar bij bijvoorbeeld Action en Xenos. Dat wordt een mooie optocht!

Snoepjes
Zondag aanstaande is het Sint Maarten. Wanneer je meedoet aan de viering kun je dit kenbaar maken door bijvoorbeeld een poster uit de krant op te hangen, of het ganglicht te laten branden. Ook het buitenlampje kun je natuurlijk aan doen. Per gemeente worden er via de plaatselijke media vaak oproepen gedaan met instructies hiervoor. Het duidelijk kenbaar maken van het wel of niet meedoen aan Sint Maarten heeft als doel dat kinderen niet voor niets aan de deur komen. En haal natuurlijk een zak snoep of kistje mandarijnen in huis voor de kleine bedelaars.

Fijne Sint Maarten!