Wie mij kent weet dat mijn favoriete plek in Nederland het Dolfinarium is. Dus het is niet verwonderlijk dat ik vorige week – samen met andere liefhebbers – naar de bijeenkomst ging van Oudheidkundige Vereniging ‘Herderewich’ in het Dolfinarium. Tijdens deze bijeenkomst zette Marten Foppen, directeur van het Dolfinarium, de geschiedenis van het park op een rijtje onder de titel: ‘Van hier tot ginder’. Van dagje strand naar wat het nu is, in anderhalf uur tijd.Dagje strand
Het verhaal begint in 1928. Harderwijk is een vissersstadje met een mooi strand wat niet onopgemerkt blijft bij de toeristen. Via een veerboot – de Holland Veluwe lijn – kon men vanuit Amsterdam een dagje naar het strand van Harderwijk. Voor 1 gulden kocht je een retourtje voor een dagje ontspanning. Door de jaren heen ontstond er rondom het strand meer bedrijvigheid. Zo kwam er een beetje horeca bij (een glaasje ranja) en een voor die tijd (begin jaren 50) moderne speeltuin. Je hoorde er echt bij als je naar het strand van Harderwijk was geweest met de Holland Veluwe lijn. Naast het dagje strand kwam er ook een theehuis bij en een camping.
Zeehondjes & Robarium
Vanaf 1954 ontstond er langzaamaan ook iets anders bij het strand van Harderwijk, namelijk de komst van de eerste zeehondjes en zeeleeuwen. Deze nieuwe bewoners deden in het begin niet zoveel, maar het feit dat je naar deze dieren kon kijken – en van zo dichtbij – was al zeer uniek. Naast het zeehonden verblijf werd er een verblijf gebouwd voor de zeeleeuwen: Het Robarium. Hier presenteerde ‘Ome Piet’ de zeeleeuwen aan het publiek. Het dagje strand bood nu naast speeltuin en wat te drinken ook een kleine dierentuin.
Wist je dat in de jaren 50 er een speciaal programma was voor schoolreisjes naar het Dolfinarium? Een schoolreisje bestond uit een boottocht naar Harderwijk, een bezoekje aan het Robarium, een glaasje ranja, de speeltuin en het strand. En dat voor maar 1 gulden 50 per kind.
De Koepel
Vanaf 1955 werden er plannen gesmeed voor de bouw van het Dolfinarium en op 8 juli 1965 opende het eerste Dolfinarium in Europa. Het grote ronde bassin (nu nog steeds in backstage van de Koepel) bevatte eerst staanplaatsen en kreeg langzaamaan een tribune en overkapping. De trainers leerden met de dieren omgaan door het gewoon te doen. Er ontstond steeds meer show en dat had een betere accommodatie nodig. In 1967 werd er gestart met het meest iconische dolfijnen stadion in de wereld: De Koepel. De bouw van De Koepel (nu ook bekend als het DolfijnDomijn) was zijn tijd ver vooruit: de bassins uit 1965 liggen er nu nog in zeer goede staat bij. Het heeft de tand des tijd goed doorstaan. Toch wordt het dit jaar voor het eerst grondig verbouwd. Hoewel er een tipje van de sluier wordt opgelicht tijdens de bijeenkomst, zullen we allemaal moeten wachten tot 27 april 2013 wanneer de deuren weer openen om te ontdekken hoe mooi het gaat worden… Het gebouw komt overigens in aanmerking voor de Monumentenlijst.
Wist je dat de hangmat waarin de dolfijnen worden vervoerd zijn uitgevonden door het Dolfinarium? In 1966 werden de eerste dolfijnen vanuit de Golf van Mexico ingevlogen met deze hangmatten. Nu zijn ze qua design verbeterd, maar worden nu nog steeds gebruikt.
Knuffeldieren
In 1976 opende het onderwater panorama van de Koepel waar je rustig kon zitten kijken naar de dolfijnen die je net in de show had gezien. Ook werden er in dit jaar walrussen geïntroduceerd aan het publiek in het nieuwe verblijf Nova Zembla (nu de Bruinvissenbaai). Het Dolfinarium is een van de drie parken in de wereld met walrussen shows. Volgens Marten Foppen zijn walrussen de liefste dieren in het park. Ze willen het liefste met je knuffelen. Andere knuffels van het Dolfinarium zijn natuurlijk de dolfijnen, maar ook orka Gudrun. Ook zij arriveerde in 1976 en verbleef samen met de dolfijnen in De Koepel tot 1987. Gudrun vond de interactie met mensen erg leuk. In 1987 verhuisde ze naar SeaWorld in Orlando. Hiervoor kwamen drie zwarte zwaardwalvissen terug: Siva, Oban en Bandar.
De jaren 80
Naast de zeeleeuwen, dolfijnen en walrussen vroeg het publiek om nog andere attracties. Omdat het Dolfinarium ook wilde uitbreiden werden er in de jaren 80 allerlei nieuwe verblijven en attracties gebouwd. In 1982 werd het waddengebied aangelegd: een zeer natuurgetrouw gebied voor de zeehonden. In 1984 werd het zeeleeuwentheater in gebruik genomen en in 1989 het filmtheater. Daarnaast werd de trainer steeds meer entertainer en ontstond er meer decor bij de shows. Maar het Dolfinarium bleef vernieuwen.
Opvang
In 1991 werd Fort Heerewich gebouwd, de thuishaven van SOS Dolfijn: het opvangcentrum voor kleine tandwalvissen en dolfijnen. Het Dolfinarium is de grootste donateur van deze stichting. In het begin bracht men 10% van de opgevangen dieren terug naar zee. Inmiddels is dat bijna 70%. Dit komt door de vergrote kennis van de medewerkers. Andere hoogtepunten uit de jaren 90 zijn het Roggenrif (1991) waar je dieren mag aanraken, de opening van Partycentrum De Parel (1992) en de SOS Barracuda (1993). En heel belangrijk: het Veluwe strand werd ingelijfd als onderdeel van het Dolfinarium (1992).
De Lagune
Een van de mooiste prestaties van het Dolfinarium is de Lagune. Dit natuurgebied is aangelegd met behulp van vijverfolie en 15 miljoen liter zeewater wat via een gesloten circuit wordt gezuiverd. Het prachtige project gaf de dolfijnen, zeeleeuwen en inmiddels walrussen een stuk natuur terug. Het sterke staaltje vakmanschap is een uitvinding van het Dolfinarium zelf en is sinds 1997 te bewonderen. Ook met een onderwater glaswand.
Shows in De Koepel
Entertainment werd naast educatie belangrijk voor het publiek en dat merk je vooral in de dolfijnenshows. De Koepel toonde in 1995 een nieuw decor voor ‘Het Geheim van Dolfijneiland’ wat met Joop van de Ende werd ontworpen. In 2010 werd dit decor verbouwd voor de ‘Droomwens’. Deze show werd genomineerd voor beste show in de wereld, samen met vier andere shows. Een heel mooie prestatie.
Wist je dat er nu alleen nog maar mannetjes mee doen aan de show in De Koepel? Voorheen was het een gemengde groep. De oudste dolfijn Skinny (zij werd dit jaar 50) heeft in de jaren 80 en 90 ook shows gegeven.
Evolutie
Van een dagje strand, naar een compleet dagje uit: het Dolfinarium is in bijna 50 jaar uitgegroeid tot een park vol educatie en entertainment. Voor de toekomst staan er mooie plannen op stapel. Welke dat zijn kun je vanaf 27 april 2013 zelf komen bekijken.
Interactie tussen mens en dier
Vanaf het eerste begin tot aan nu is er heel veel veranderd in het Dolfinarium en er staan nog wel wat grootse plannen op het menu. Eén ding is echter al die jaren vooruitstrevend en gelijk gebleven: de interactie tussen mens en dier. De interactie is uniek in de wereld, daarom komen andere trainers altijd naar het Dolfinarium om meer te leren. Want mens en dier zijn een, en wanneer je dat ziet, dan ontstaat de magie. De magie van het Dolfinarium.
Meer over deze lezing en het Dolfinarium vind je op de websites van Oudheidkundige Vereniging Herderewich en Dolfinarium.
Alle beelden bij dit artikel zijn archiefbeelden van het Dolfinarium, genomen tijdens de presentatie op 21 november 2012.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Bedankt voor je reactie! Reacties worden altijd eerst beoordeeld voordat ze worden geplaatst. Het kan dus even duren voordat je je reactie hier terugziet. Omdat ik graag een persoonlijk antwoord geef worden anonieme berichten op artikelen niet geplaatst.