Kriebelende kriebels: luisjes op je hoofd

De scholen zijn door heel Nederland zo zoetjes aan weer begonnen. De kinderen hebben na zes weken vakantie weer zin om naar school te gaan. Rugzakje mee, nieuwe broodtrommel gevuld en daarna lekker op de fiets (zelf, achterop of in de bakfiets) naar school. Door de lange zomer kan het zijn dat je kind dan ’s middags krabbend thuis komt. Want niet alleen de kinderen gaan weer naar school, de hoofdluis ook.




Hoofdluis: onschuldige kriebelaar
De hoofdluis is een kleine parasiet, niet groter dan een speldenknop. Op zich is de hoofdluis vrij onschuldig. De jeuk die de kleine bloedzuigers veroorzaken echter niet. De jeuk ontstaat doordat de hoofdluis bloed zuigt op je hoofd. Net als bij muggenbeten moet de luis ervoor zorgen dat het bloed niet stolt zodra ze het opzuigen. In het speeksel van de hoofdluis bevindt zich een stofje die de stolling tegengaat. En juist dat stofje veroorzaakt jeuk.

Overlopertjes
Hoofdluizen kunnen niet vliegen, springen of slingeren. Ze kunnen alleen maar lopen. En graag ook van het ene naar het andere hoofd – ze zijn niet echt honkvast te noemen. Omdat kinderen vaak met de koppies bij elkaar spelen, heeft vooral de hoofdluis vrij spel bij (basisschool)kinderen. Maar ook het hoofd van papa, mama, opa, oma, oom, tante of grotere (tiener)broer of zus wordt zeker niet gespaard wanneer de luisjes daar de kans voor krijgen. Daarom is er vaak snel sprake van een epidemie.

Hoofdluis: hoe zit dat
Hoofdluis zijn dus kleine grijze tot bruine parasietjes. Om eitjes te kunnen leggen hebben ze mensenbloed nodig – net als muggen eigenlijk. De eitjes – de zogeheten neten – worden stevig aan de haarinzet vastgeplakt. Een hoofdluis leeft niet heel lang, maar legt wel snel en veel eitjes, die vaak na het sterven van de ene luis weer uitkomen. Hierdoor wordt de populatie steeds groter en gaan luizen op zoek naar andere gastheertjes en -vrouwtjes.

Paniek? Geen paniek!
Het woord ‘hoofdluis’ kan al paniek veroorzaken bij heel veel mensen. Of fantoomjeuk. Het hebben van hoofdluis is niet leuk, maar het is geen reden tot paniek. Of het kortwieken van lang haar. Wat je wel moet doen? Licht de school in dat je bij je kind hoofdluis hebt geconstateerd. De school kan dan de andere ouders door middel van een brief inlichten, zonder dat men hoeft te weten dat je kindje hoofdluis heeft. Daarnaast moet je zo snel mogelijk de behandeling starten.

Kammen, kammen, kammen, kammen en nog eens kammen…
Vroeger luidde het advies: zo snel mogelijk het haar te wassen met een antihoofdluis shampoo. Met de jaren hebben de hoofdluizen weerstand opgebouwd tegen deze producten en helpt het niet altijd even goed. Het RIVM heeft daarom een nieuw protocol opgesteld voor de behandeling van hoofdluis: kammen! Soms tot je scheel ziet. Kammen is een vervelend karwei – ook voor je kind – maar het is wel het meest effectief. Kam en controleer vooral de meest warme plekjes op het hoofd, namelijk achter de oren, onder de pony en in de nek, daar zitten luizen het liefst.
Tips voor het kammen bij hoofdluis:
- gebruik een duokam voor het verwijderen van neten en luizen. De neten kant bestaat uit heel fijne, vaak plastic tandjes waar echt haar voor haar doorheen gaat en is geschikt voor het verwijderen van de neten. De luizenkant van deze kant heeft bredere, vaak metalen tanden en is geschikt voor het doorkammen van het haar en het verwijderen van hoofdluis;
- gebruik een witte ondergrond waarop je het haar uitkamt, zo kun je goed zien of je resultaat boekt;
- was het haar van te voren met gewone shampoo en gebruik een antiklit conditioner om het haar te ontwarren en glad te maken. Dit kun je doen bij zowel jongens als meisjes, en bij lang en kort haar. Maar vooral kinderen met lang haar zullen je dankbaar zijn met makkelijker doorkambaar haar;
- neem de tijd voor het uitkammen van het haar en doe dit met beleid. Zo zal je kind langer willen meewerken.

Maak het leuk
Omdat het uitkammen van het haar secuur moet gebeuren kan het zijn dat je er even een tijdje mee bezig bent. Dat kan een hele uitdaging zijn voor jou en degene die uitgekamd moet worden, want het kammen van het haar geldt voor het hele gezin! Maak van het uitkammen dus een leuke bezigheid. Bijvoorbeeld:
- kijk een film: plaats een stoel voor de televisie en ga er als kammer achter zitten of naast, als je maar goed bij het haar kunt. Hang een handdoek om de schouders van degene die gekamd wordt en leg er ook een op de grond om zo eventuele luizen en neten op te vangen. Je zult zien dat de tijd vliegt.
- knutsel iets leuks in elkaar: laat het kind lekker tekenen, kleuren of knutselen, terwijl je met het haar bezig bent.
- lees een boek voor: althans, laat iemand een boek voorlezen, terwijl je aan het kammen bent.
- lees een (strip)boek.
- manicure tijd: moet je het lange haar van je tienerdochter uitkammen? Combineer het dan met een manicure. Er is vast wel iemand die haar nagels wil doen, terwijl iemand anders het haar uitkamt.
- huiswerk tijd: twee vliegen in een klap, laat je tieners meteen het huiswerk maken.
- beloof iets leuks: ga na het kammen lekker een ijsje eten of geef een klein cadeautje voor het stilzitten. Daar wordt iedereen toch blij van?
Wees creatief en kies een activiteit die past bij jezelf of je kind om zo het kam proces leuker te maken.

Grote schoonmaak?
Vroeger gingen we allemaal als razende schoonmakers te keer bij de constatering van hoofdluis. Alles moest gewassen: jassen, kleding, sjaals, knuffels, beddengoed, de bank, de auto, de mand van de hond of kat… echt alles moest er aan geloven. Maar op een grote schoonmaak zit je eigenlijk niet te wachten. En dat hoeft ook helemaal niet. Sterker nog, het RIVM adviseert ertegen. Luizen kunnen namelijk alleen overleven op een mensenhoofd en gaan dood na 24 uur dat ze geen bloed hebben kunnen zuigen. Je kunt natuurlijk na een grote kambeurt voor de zekerheid wel het bed verschonen en de lievelingsbeer van je kind een uurtje in de diepvries stoppen of op kookwas wassen. Maar het hoeft dus niet.

Niet vies
Hou altijd voor ogen dat het hebben van hoofdluis juist betekent dat je heel schoon bent. Hoofdluis heeft namelijk een voorkeur voor schoon haar, omdat dat veel beter te bewandelen is dan haar wat vet is of vol gel zit. Is er hoofdluis geconstateerd op school? Maak het de luisjes dan zo moeilijk mogelijk door het haar van je kinderen eens lekker te stylen met veel gel, haarlak of mousse. Of gebruik een product ter preventie van hoofdluis.

Internet
Kijk voor tips en de juiste behandelmethode – ook wanneer je wel producten zou willen gebruiken ter preventie of behandeling – ook eens op Prioderm.nl. Ook handig is de website Luizenradar.nl. Hier kun je zien of je regio een hoger risico op hoofdluis heeft of niet.