Schelpjes zoeken

Ik ben dol op schelpen. Al van kinds af aan liep ik met mijn moeder tussen het zand de allermooiste exemplaren te zoeken. Handen en emmertjes vol gingen er mee naar huis of de caravan om ze vervolgens te wassen en te gebruiken in knutselwerkjes of voor de sier in een schaaltje. Schelpen hebben prachtige kleuren. Sommige hebben zelfs een glanzende parelmoer laag. Maar waar komen ze toch allemaal vandaan?


Huisjes
Schelpen komen natuurlijk uit de oceaan. Het zijn huisjes van weekdieren. Ook slakken hebben een schelp, maar dat wordt natuurlijk een slakkenhuis genoemd. Schelpen bestaan uit mineralen en kalk en zijn eigenlijk uitwendige skeletten voor weekdieren, zoals mosselen, kokkels en oesters. Het stevige omhulsel beschermt het weekdiertje, totdat het sterft of door vogels, vissen of andere zeedieren wordt opgegeten. De huisjes groeien met het weekdier mee, dus hoe groter de schelp, hoe groter het weekdier is geworden. Naargelang de streek, het type zee en de weekdiersoort kunnen de schelpen in kleuren en vormen variëren.

Parelmoer
Bijna alle schelpen van weekdieren bevatten een laag parelmoer. Parelmoer heeft als functie de schelp glad te houden en het weekdier te beschermen tegen indringers van buitenaf. Daarnaast is het één van de belangrijkste hardmakers van de schelp. Wanneer een weekdier wordt geplaagd door een parasiet of bijvoorbeeld een zandkorrel dat hij niet kan uitwerpen, dan gaat hij het inkapselen met opeenvolgende lagen parelmoer. Dit proces kan net zo lang doorgaan, totdat het weekdier overlijdt. Meestal ontstaat de parelmoerafzetting zich tegen de schelp aan, waardoor er verdikkingen ontstaan. Minder vaak vindt de parelmoerafzetting los in de schelp plaats, maar wanneer dit wel het gevolg is, ontwikkeld zich een parel.

Pareltjes
Parels zijn heel zeldzaam, maar er is bekend dat ook slakken wel eens pareltjes maken in hun huisje. Om parels voor de sieradenindustrie te gebruiken, is de parelkwekerij uitgevonden. Dan nog is dit een lang proces. Parelmoer zelf wordt ook veel gebruikt: het laagje wordt dan voorzichtig uit de schelp gehaald en verwerkt in sieraden, gitaarornamenten, knopen en dergelijke.

Zoeken op het strand
Schelpen die je vindt op het strand mag je mee nemen naar huis en gebruiken voor verschillende doeleinden. Wanneer er heel veel schelpen liggen, worden deze ook nog wel eens machinaal verzameld. Je kunt schelpen gebruiken als decoratie, om sieraden van te maken, maar ook ter verharding van een looppad (schelpenpad). Vroeger werden de schelpen vaak gebrand tot schelpkalk wat werd gebruikt in de bouw in plaats van cement.

Foute souvenirs
Je hebt ze vast wel eens gezien in Griekenland of Spanje: de tropische schelpen in een mandje. Deze grote bijzondere schelpen vallen onder de foute souvenirs, aldus de folder van het Wereld Natuur Fonds. Foute souvenirs zijn souvenirs zoals schildpadschilden, slangen, aapjes, papegaaien, ivoor, bont, koraal en dus ook schelpen. Deze schelpen (waarvan de doopvontschelp en de karkoschelp de bekendste zijn) en met name de weekdieren worden onder dubieuze omstandigheden uit zee gehaald, waardoor ze dus eigenlijk gestroopt zijn en soms zelfs met uitsterven worden bedreigd. Deze mandjes of souvenirs niet kopen dus. Dan kun je beter een handje schelpjes zelf zoeken aan zee.