Schrijfcoachtip Tips voor een kerstverhaal

Als je de afgelopen maand naar RTL8 hebt gekeken, dan heb je heel veel kerstverhalen voorbij zien komen. Kerst is een prachtige periode om te gebruiken als decor voor een verhaal. En je kan er allerlei kanten mee op. Zo kun je het traditionele kerstverhaal van Jozef en Maria in een modern jasje steken, maar ook een nieuw romantisch verhaal schrijven of juist eentje met een waarschuwing om eens wat aardiger te zijn voor elkaar. Heb jij altijd al eens een kerstverhaal willen schrijven? Dan heb ik wat tips voor je verzameld. De eerste tip? Pak pen en papier en begin! (foto’s: Berry de Nijs/Writing Berries)

Gelaagde periode

Misschien sta je er niet zo bij stil, maar de kerstperiode is best een van de meest gelaagde momenten van het jaar. Het is donker en koud, maar tegelijk warm en licht. Mensen komen samen, maar voelen zich soms juist extra alleen. Vreugde, verdriet en verwondering wisselen elkaar moeiteloos af. Het is ook een tijd om na te denken over wat er is gebeurd afgelopen jaar, terwijl je ook weer vooruit wil kijken naar het naderende nieuwe jaar. Precies die tegenstellingen maken Kerst tot een krachtig decor voor verhalen die blijven hangen. Of je nu schrijft over hoop, verlies, liefde, vergeving of een nieuw begin: Kerst geeft je verhaal vanzelf extra lading.

Reflectie

Kerst is even een heel andere tijd van het jaar. De wereld is anders en hoewel de periode heel stressvol kan zijn door deadlines die af moeten, cadeautjes die nog moeten worden gekocht en de boodschappen die nog moeten worden gedaan, is het ook een tijd waarbij we samenkomen met familie. Agenda’s worden leeggemaakt, we gaan naar huis voor Kerst en de dagelijkse routine veranderd. Hierdoor ontstaat er ineens ruimte om na te denken, beslissingen te nemen, een nieuwe liefde te laten ontluiken of om een oude vlam te evalueren. Omdat de buitenwereld lijkt te vertragen, krijgt de binnenwereld van je personages alle ruimte om te versnellen. Wil je een mooi introspectief, emotioneel of transformerend verhaal schrijven, dan kan de Kerstperiode met haar lichtjes daar een heel goed decor voor vormen.

Thema’s voor kerstverhalen

Goede thema’s voor een Kerstverhaal zijn verbinding, eenzaamheid, rouw of gemis, aangezien dit zaken zijn die rond Kerst extra gewicht krijgen. Tegelijkertijd is Kerst bij uitstek geschikt voor verhalen over hoop, vergeving en een nieuw begin. Dit hoeft helemaal niet zoetsappig te zijn. Ook hoeft het niet altijd romantisch te zijn. Familiebanden, oude vriendschappen, verstoorde relaties of onverwachte ontmoetingen passen namelijk allemaal perfect bij deze periode. En het mag ook best een beetje schuren! Melancholie, rauw of zelfs echt pijnlijk mag, want ook dat komt voor in deze periode. Het contrast van een donker gevoel in een tijd vol lichtjes maakt Kerst een geschikt decor. Eigenlijk kun je alle Kerstthema’s wel terugvinden in Kerstliedjes en in heel veel oude en nieuwe films. Een ander mooi thema is de magie van Kerst, want dat mag natuurlijk niet ontbreken.

Een klein conflict is voldoende

Verhalen hebben spanning nodig om boeiend te zijn. Deze spanning kan er letterlijk zijn, zoals in een spannende film met een dreigend aspect. Omdat de kerstperiode al heel beladen kan zijn, is een klein conflict vaak al voldoende om het boeiend te houden. Denk hierbij aan emotionele zaken, zoals een lege stoel aan tafel, een beslissing over werk die wordt uitgesteld tot na de feestdagen (maar wat eigenlijk al eerder moet worden genomen), een gesprek wat maar niet wordt gevoerd, een verlangen om naar huis te gaan, maar een oud leven wat blijft trekken. Het kan allemaal. Omdat Kerst kleine emoties uitvergroot, krijgen subtiele conflicten ineens meer impact. Maak in je verhaal gebruik van verstilling, interne dialogen en laat zaken onuitgesproken totdat het niet meer kan. Het feit dat er iets broeit onder het oppervlak maakt een verhaal ook heel boeiend, en menselijk.

Personages

Het ligt natuurlijk aan het type kerstverhaal wat je gaat schrijven welke personages hierbij horen. Een verhaal voor kinderen mag magisch zijn met elfjes, dieren en natuurlijk de Kerstman in de hoofdrol. De magie kan ook komen van de eeuwige optimist die zelfs de grootste cynicus weet te ontdooien, terwijl diegene zelf ook wel wat hulp kan gebruiken. Of misschien belicht je de donkere kant van iemand die leuk en gezellig zou moeten doen, maar dit van binnenuit niet kan. Je kan ook kiezen voor de romanticus die in iedere nieuwe ontmoeting een nieuw verhaal ziet. Of juist voor iemand die naar huis gaat om weer te verbinden met uit het oog verloren familie… Zorg vooral dat je je personages goed uitdenkt, passend bij je verhaal.

Sfeer als stille hoofdrolspeler

Heb je je wel eens afgevraagd waarom het precies gaat sneeuwen als een film zijn ontknoping bereikt? Een witte Kerst is een moment waar veel mensen van dromen. Sneeuw is iets magisch en ongrijpbaars, het legt een stille deken op de wereld en maakt alles net een beetje mooier. Herinner jij je nog je eerste sneeuw en hoe je je voelde? Vaak blij en verwonderd. Door het te laten sneeuwen op een magisch moment in je verhaal, versterk je dit gevoel wat we zelf als lezer vaak invullen. Dit magische, nostalgische gevoel komt ook voor bij het kijken naar kerstlampjes, de boom, sfeerverlichting buiten, het geluid van sneeuw onder je schoenen, dat het al vroeg donker is, de geur van dennennaalden, kaneel of warme chocolademelk (al dan niet met slagroom). Deze periode barst van de sfeermakers die als stille hoofdrolspeler kunnen optreden om gevoelens van je personages te versterken. Door zintuiglijke details te gebruiken, trek je de lezer direct het verhaal in. Kerst voelt voor iedereen anders, en juist dat persoonlijke gevoel maakt je verhaal geloofwaardig.

Tips voor je kerstverhaal

De kerstperiode start vaak in december en is vaak zo voorbij. Begin daarom niet te groot, maar hou het klein en persoonlijk: kies één afgebakend moment en laat het verhaal vanaf dat punt beginnen. Denk hierbij aan het naar huis gaan voor Kerst, een kerstavond aan tafel, een eenzame wandeling op Tweede Kerstdag, het inpakken van cadeaus of juist het bedolven zijn in het heilige moeten op het werk in de week voor Kerst. Door in te zoomen op dat ene moment dwing je jezelf om te werken met detail, observatie en onderliggende spanning. Gebruik Kerst naast gezellig decor ook als emotionele katalysator: juist doordat alles ‘warm en feestelijk’ hoort te zijn, kunnen gemis, verlangen of ongemak extra scherp voelbaar worden. Vraag jezelf bij elke scène af: wat staat er voor dit personage op het spel, en wat betekent Kerst voor hem of haar, juist nu? Dat helpt om je verhaal te laten ontvouwen. Kies ook duidelijk een onderwerp en een uitkomst waar je naartoe wil werken, zodat je je thema het mooist kan uitwerken. Experimenteer met clichés of zoek naar je eigen tradities om de revue te laten passeren, om zo een persoonlijk verhaal te kunnen schrijven. Dan rest er eigenlijk nog meer één ding: Fijne Feestdagen!