woensdag 13 juni 2012

Wat te doen bij tekenbeten bij mens & dier

O wat heb ik een hekel aan teken! Eigenlijk zou ik dat met wat meer krachttermen willen onderstrepen, maar er zijn woorden die ik liever niet gebruik – of intyp. Wat een ongelooflijk vieze beesten zijn het toch. Ik heb bij mijn vorige hondje Bassie menig teek verwijderd – of door iemand anders laten doen. En dan was ik altijd nerveus: want hij zou toch niet ziek geworden zijn… Want de teek op zich – hoewel het een vieze bloedzuigende parasiet is – doet niet heel veel kwaad, maar de parasietjes op zijn pootjes, die kunnen ziektes overbrengen. Bescherming is dus gewenst.



De teek
De teek is een klein dier, dat leeg wat weg heeft van een plat spinnetje. Het bestaat uit een kopje met zes graafpootjes en een zakje als achterlijf, wat volgezogen kan worden met bloed. Wanneer de teek een gastheer of -vrouw heeft gevonden, graaft hij zich in met de pootjes in de huid en zuigt zich vol met bloed. Eenmaal vol, laat hij vaak vanzelf weer los. Teken zitten graag op warme en vochtige plekken, zoals achter de oren, in de nek, onder de oksels en in liezen. Dit geldt eigenlijk voor mens en dier.

Dragers
Sommige teken dragen zelf weer parasietjes of bacteriën met zich mee. Voorheen werd gezegd dat teken met ziektemakers alleen in Zuid-Europa voorkwamen (vanaf Parijs) maar niets is minder waar: in Nederland, België en Duitsland worden ook steeds meer teken gesignaleerd die je ziek kunnen maken. Teken komen het meest voor tijdens de lente en herfst en je vindt ze in bosrijke gebieden. Ook op de heide en soms in de duinen komen teken voor. Draag wanneer je gaat wandelen daarom beschermende kleding en controleer dagelijks op teken.
Teken kunnen verschillende ziektes overbrengen, de bekendste is de ziekte van Lyme.

Verwijderen
Heb je een teek gesignaleerd dan is het zaak deze zo snel mogelijk te verwijderen. Hiervoor kun je een tekentang gebruiken, maar het mag ook met de vingers. Je mag draaien, maar het snelste is om de teek er rechtstreeks uit te trekken. Verdoof de teek vooraf niet! Wanneer je dat doet, is de kans groter dat de teek zijn maag bij je in de huid leegt en dat moet je nu juist voorkomen. Maak daarna de wond goed schoon met alcohol 70% of Betadine.

Ziektes
De ziekteverwekkers die het vaakst voorkomen bij teken zijn babesia/piroplasmose (parasieten) of borreliose (bacterie) wat de ziekte van Lyme kan veroorzaken.

De drie meest voorkomende ziekten die door teken kunnen worden overgebracht zijn:
Borreliose (ziekte van Lyme): dit komt veel voor in Nederland. De hond krijgt er hooguit koorts en/of gewrichtsklachten van, maar vaak gebeurt er ook helemaal niets. Voor mensen is de ziekte van Lyme gecompliceerder.

Babesiose (piroplasmose, tekenkoorts): dit komt voornamelijk voor in Zuid Europa, maar kan ook in Noord Europa voorkomen. Honden krijgen koorts, ernstige bloedarmoede en vaak ook geelzucht. De urine wordt rood of groenig. Wanneer er snel wordt overgegaan met behandelen heeft het dier nog een overlevingskans.

Ehrlichiose (rickettsiose): komt voornamelijk voor in Zuid Europa. De bijbehorende symptomen zijn hoge koorts, sloomheid, geen eetlust, opgezette lymfeklieren en bloedingen. Ook hier is een snelle diagnose en therapie belangrijk om de kans op overleven te vergroten.

Let op de wond
Gebeten door een teek? Dan is het zaak de wond goed in de gaten te houden. Er ontstaat bij mens en dier altijd een jeukende zwelling, vergelijkbaar met een muggenbult. Dit is normaal. Ontstaat er bij de mens echter een duidelijke rode plek rondom de wond, dan is het verstandig de huisarts te raadplegen. Ook wanneer er enige tijd na de beet vage klachten ontstaan, zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak, zoals hoofdpijn, moeheid en gewrichtsklachten. Bij honden ontstaat er soms een rode verkleuring van de huid om de tekenbeet heen. Ga dan direct met de hond naar de dierenarts. Helemaal wanneer de hond ziek wordt of een tekenbeet in het buitenland heeft opgelopen. Vermeld dit ook aan de dierenarts.

Beschermen
Mijn nieuwe puppy Sammie is echt een boeren buitenhond en uiteraard wil ik de kans op teken zo klein mogelijk maken. Teken zijn moeilijk te bestrijden omdat ze bijna geen gif opnemen, er is dus heel veel gif nodig om teken mee te vergiftigen. Dat heeft dus geen nut. Wel zijn er barrièremiddelen, zoals spot-on vloeistof of speciale banden. Bijkomend voordeel is dat deze middelen ook direct vlooien, zandvliegen en vaak ook muggen op afstand houden. Zelf gebruik ik een spot-on vloeistof van de dierenarts: één ampul per maand leegknijpen in de nek, zorgen dat de kleine 24 uur niet nat wordt en klaar is zijn onzichtbare schild. Wel zo een prettig idee. Ik ben hiermee begonnen bij mijn vorige hond Bassie. Van de anti-tekenbanden werd hij altijd zo high en kon hij je – vooral de eerste uren wanneer hij een nieuwe band om had – zo glazig aankijken. Met de spot-on vloeistof had hij dat niet. Voor mij is dit dus de ideale methode.

En Sammie? Die kan lekker buitenspelen, zonder dat ik de hele tijd bang hoef te zijn voor vieze teken. Uiteraard – en voor de zekerheid – controleer ik hem wel regelmatig. Want zelfs met de beste bescherming kan zo’n ettertje toch toeslaan.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Bedankt voor je reactie! Reacties worden altijd eerst beoordeeld voordat ze worden geplaatst. Het kan dus even duren voordat je je reactie hier terugziet. Omdat ik graag een persoonlijk antwoord geef worden anonieme berichten op artikelen niet geplaatst.